Vanuit Nederland hebben wij de excursie naar Auschwitz al geboekt. Keurig op de afgesproken tijd komt het minibusje voorrijden, nadat wij nog een aantal medereizigers bij verschillende hotels opgehaald hebben verlaten wij de stad. De ongeveer 65km trip neemt ruim een uur in beslag. Snel wordt het contrast met de zo goed verzorgde stad duidelijk, de meeste huizen, in de plaatsen waar wij doorheen rijden, zijn uit donker brik opgetrokken of uit ongepleisterd grijze betonblokken en wat wel van pleisterwerk voorzien is, ziet er grauw en grijs uit. De alom vertegenwoordigd lelijke, verpauperde en met graffiti bekladde gebouwen, een nalatenschap van het communistische tijdperk verergeren het geheel. Her en der zijn er verbeteringen te zien, huizen die goed in de verf staan, kleine bloemperken in de voortuinen maar er is nog een lange weg te gaan. Jan deelt mijn mening niet en vindt het allemaal meevallen, misschien ligt het aan mij, de sfeer van het Oost-Europese platteland stemt mij somber. Onderweg wordt een video vertoond over de bevrijding van het kamp, authentieke beelden gefilmd door een Russische cameraman. Bij aankomst ben ik verbaasd over het aantal auto's, touringcars, minibussen en de lange wachtrij bij de ticket office, ik had het druk verwacht maar zo druk toch niet. Onder leiding van een zeer goed Engelssprekende gids starten wij onze tour. In mijn beleving was Auschwitz één groot concentratiekamp, het blijkt echter te bestaan uit een complex van 50 verschillende kampen waarvan Birkenau het grootste vernietigingskamp was. Ik ga in mijn blog niet allemaal opschrijven wat ons verteld wordt, de gruwelijke daden en atrociteiten die hier hebben plaatsgevonden zijn bij iedereen bekend, vernedering, marteling, moord en zelfs medische experimenten. Wat ik wel wil proberen te beschrijven is mijn gevoel. Ik had me voorbereid op een zeer indrukwekkende en emotioneel beladen dag, ik ben éénmaal daar heel ontvankelijk voor (waarschijnlijk mijn zuidelijke temperament). Indrukwekkend? zeer zeker, interessant? zonder twijfel, aangrijpend? Absoluut maar de heftige emotie die ik had verwacht blijft weg. Ik vermoed dat dit te wijten is aan de duizenden andere aanwezigen op deze plek. Aan de ene kant vind ik het heel mooi dat er zoveel mensen hier naartoe komen, deze zwarte pagina van het menselijk bestaan mag nooit vergeten worden, maar aan de andere kant vind ik dat die mensenmassa afbreuk doet op de ingetogenheid van dit oord. Een bezoek aan Westerbork twee jaar geleden heeft mij meer geraakt daar kon ik de angst en het verdriet voelen van de gedeporteerden, misschien was die angst in Westerbork ook veel intenser omdat de mensen niet wisten wat er ging gebeuren, misschien wisten zij dat Auschwitz het laatste station was en berustten zij in hun lot. Bij de twee ton wegende "berg" van mensenhaar (van de zeven ton die gevonden zijn bij de bevrijding van het kamp) krijg ik wel een brok in mijn keel eveneens bij de stapels persoonlijke bezittingen, de mens komt weer dichtbij. Toevallig, of juist niet, wordt vandaag een (ex)nazi van Auschwitz, inmiddels de 90 gepasseerd, veroordeeld tot 4 jaar gevangenis....het wordt wel onderzocht of hij zijn straf aankan gezien zijn hoge leeftijd! Hoezo aankan? Lariekoek! De gevangenen van Auschwitz en anderen concentratiekampen die het harde werk en de inhumane omstandigheden niet aankonden werden rechtstreeks naar de gaskamers gestuurd. Terwijl ik op het terras van een Italiaans restaurant (voorlopig genoeg Poolse specialiteiten) van mijn 1/2 liter tapbier genietend, merk ik dat beelden van wat ik vandaag allemaal gezien heb zich in mijn gedachten opdringen, zo onberoerd voel ik me niet meer. Met het opschrijven van dit verhaal realiseer ik mij opeens dat ik geraakt ben, hard en diep. Ben ik soms bang voor mijn emoties? Heb ik geprobeerd die te onderdrukken?... Wellicht. Het was mijn wens om Auschwitz te bezoeken, ik ben blij dat ik het gezien heb. Heeft het al mijn vragen beantwoord? Nee... Het heeft nieuwe vragen doen oprijzen. Hoe kan de mens zijn medemens zoveel leed aandoen? Waarom zijn wij als mensen niet in staat om te leren van de gemaakte fouten? Geschiedenis herhaalt zich. De zogenaamd meest geëvolueerde primaat is volgens mij het meest primitief.

Geschreven door JenS.onderweg