8u ‘s morgens. Ontbijten op het terras want de zon is al flink van de partij en de thermometer staat al iets boven de 20°.
Vandaag is Khiva onze place to be.
Khiva is een oude ommuurde stad die in de woestijn ligt. Eigenlijk tussen 2 woestijnen: Karakum woestijn en Kyzylkum woestijn.
Hij lag op de zijderoute, de laatste stop alvorens de woestijn door te steken naar het oude Perzië (nu Iran).
De muren waren nodig om de stad te beschermen tegen zijn vijanden. Open vlaktes waren ideaal om de stad aan te vallen vandaar de noodzaak om zich te omwallen.
Alles is uiteraard wel eens gerestaureerd maar de basis blijft wel authentiek.
Ikti neemt ons mee op wandeling doorheen de stad.
Alweer, properheid ten top.
Zoals reeds vermeld is elke straat een beetje verantwoordelijk voor zijn deel.
Maar de netheid heeft ook nog een andere reden: het is één van de voorschriften van de Koran om alles netjes te houden. Aangezien de 85% moslims is het niet zo verwonderlijk dat er geen vuiltje te bespeuren valt. Wat ook wil zeggen nagenoeg geen ongedierte noch vliegen.
De stad bestaat eigenlijk uit 2 delen: het historisch centrum Ichan-Qala en Dichan Kala.
Het eerste ligt binnen de muur, het toeristische deel. Het tweede deel ligt buiten de muren.
De bezienswaardigheden liggen dus vooral in Ichan-Qala, en dat zijn er nogal wat. Je kan onmogelijk alles bezoeken op 1 dag, Ikti leidt ons dus naar de belangrijkste.
Kunya-Ark is het paleis van de Khan. Een soort koning. Gebouwd half de 19° eeuw. Een groot complex dat vanaf de grond een beetje onoverzichtelijk lijkt. De ene kamer in, een doorgang naar een andere kamer. Zo zijn er tientallen ruimtes met elkaar verbonden. Dat het een beetje moeilijk lijkt in het begin was ook wel degelijk de bedoeling. Als vijanden het paleis zouden veroveren was het een hele klus om de Khan te vinden. De bouw was dus een soort verdedigingsmechanisme.
Typerend voor elke ruimte: een binnenplaats met een soort overdekt podium ondersteund door 1 grote houten pilaar en een nis in de muur die naar Mekka gericht is. Met een middenplein waar een verhoging was gebouwd waarop de gasten hun yurt of tent konden plaatsen.
Het Tash Hauli paleis is letterlijk vertaald het stenen paleis. Dit was het zomerpaleis van de Khan. Een eenvoudiger gebouw, “slechts” 3 ruimtes. Maar niet zo'n onbelangrijke: een gerechtshof, een audientiezaal en de belangrijkste, de harem. De Khan was een notoir vrouwenliefhebber dus had hij plaats nodig om al zijn madammen te huisvesten. De bewaking gebeurde door eunechen, mannen die (slik) gecastreerd waren.
Ook typisch aan die paleizen is het blauwe tegelwerk waarmee de muren versierd zijn. De kleur hangt af van de streek waar het gebouw zich bevindt, hier dus eenvoudig blauw en wit. De tegels zijn genummerd zodat het patroon klopte, in het midden een gatje met een nagel. De cement was in die tijd nog niet zoals het hoort.
Kom je via de westpoort de stad binnen dan stuit je direct op de kleine minaret of de Kalta Minor. Een beetje een kleine obese toren. Wat initieel niet de bedoeling was. Het zou de grootste minaret van de stad moeten worden zodat ze steden zoals Khiva en Buchara (400km verder!) in de gaten konden houden. Maar tijdens de bouw stierf de Khan waardoor de bouw stilviel en nooit meer werd verder gezet.
Een andere minaret is de Islam Khoja Minor. Wel afgewerkt waardoor die zijn volle 45m lengte kreeg. Lengte is niet belangrijk, hier wel. Waarom? Omdat je via een smalle steile draaitrap de toren kan beklimmen. Bovenop heb je een goed uitzicht over de stad via 4 kijkvensters. Wat leert dat het toch wel een vrij uitgesterkte stad is, de oostkant is nog vrij groen.
De minaretten, de koepels van de moskeeën steken duidelijk boven de stad uit. Van hieruit wordt de bouw van het paleis ietsje duidelijker.
Het Pahlavon Mahmud Mausoleum. Een plaats waar verschillende tombes lichamen van notabelen huisvesten. Ook hier de blauwe betegeling.
De Juma moskee. Het speciale aan deze nog functionele moskee is de binnenkant. 220 houten pilaren, waarvan sommige meer dan 800 jaar oud zijn, ondersteunen het dakgedeelte. Sommige zeg ik want de moskee evolueert. Hij breidt uit, schenkingen worden gedaan door groepen of mensen die een houten pilaar willen hebben in die moskee. Vandaar het soms grote leeftijdsverschil van de palen. Dewelke versierd zijn met bloem -en bladerpatronen, Arabische teksten zijn in het hout ingekerfd.
Zoals in vele steden is Khiva ook de thuisbasis voor een koranschool. De grootste middeleeuwse madrassa bevindt zich hier. 7 jaar later verlaten de afgestudeerden de school om het woord van Allah te verkondigen.
We kunnen nog dagen kunnen rondlopen en nog zouden we niet alles gezien hebben. Binnen de 5km omwalling ligt alles zo dicht opeen dat er veel te veel te zien is. Wat maakt dat er wel leuke straatjes zijn om door de slenteren. Straatjes die ook voor de nodige verkoeling zorgen. De 300 dagen zon op een jaar zijn onze compagnon de route.
Khiva was echter niet altijd dé plaats om te zijn. Vooral niet voor de vele slaven die hier werden verhandeld. Het was zelfs één van de belangrijkste slavencentra in Centraal-Azië. Slaven die, om het zacht uit te drukken, niet altijd goed behandeld werden. Vastgeketend of zelfs met de oren vastgespijkerd aan de muur zodat ze niet konden vluchten. Het gebouw waar die slavenmarkt gehuisvest was is nu een bazaar. Een toeristenshop waar kledij, sjaals, prullaria verkocht wordt. Ikti leidt ons er door. Een beetje een touristtrap maar geen enkele van de verkopers is opdringerig. Ze bieden hun koopwaar aan. Niet geïnteresseerd? Geen probleem, we blijven even goede vrienden.
De tijd vliegt, een lichte lunch biedt zich aan. Licht is relatief bij de Oezbeki. Elke maaltijd bestaat uit een slaatje, een appetizer, soep, een hoofdschotel, een dessert. Telkemale vergezeld van hun typisch ronde platte broden. Broden die we zagen klaarmaken in Taskent. Natuurlijk niet diezelfde, dat zou wel een beetje vree stom zijn. Onze locatie is een schitterend nieuw restaurant. Frisse marmer, leuke versiering, aangename aankleding. Toerisme lag een tijd stil door Covid, wat niet???, maar is nu terug aan een opmars bezig. Wat zich duidelijk vertaalt in ongelooflijke gastvrijheid. Gemeend.
We krijgen een paar uur vrije tijd, in te vullen naar keuze. Terwijl de reisleidster haar dagelijkse administratie afwerkt en debriefing met het thuisfront doet, besluit ik om de Islam Khoja Minor te beklimmen. 4 dames en 1 man uit de groep vergezellen me. 100.000 sum te betalen. Wat neer komt op een goede 7€. Je bent hier héél snel miljonair. De smalle trap valt op zich wel mee, enkele een beetje belastend voor de knieën wegens hoge treden en korte beentjes. Een paar minuten klimmen brengt je al tot op het uitzichtplatform. Jammer dat het geen open dak is wat een nog beter uitzicht over de stad zou geven. Veilligheid primeert. Je krijgt wel een redelijk goed zicht over de stad, in de 4 richtingen. Toch wel zijn geld waard.
Een halfuur later sta ik al terug aan het hotel, Titi is klaar met haar werk, tijd om het stadje op ons eigen tempo in te gaan. Veel nieuwe dingen zien we niet meer, Ikti heeft ons de belangrijkste bezienswaardigheden getoond. Je zou je kunnen suf stappen in deze hitte maar dat gaan we dus niet doen. Wel een terrasje wat daar zijn er genoeg van. Eentje onder de bomen, met veel schaduw lijkt ons wel leuk. Met zicht op de passage wat altijd wel leuk is. En mooie foto's kan opleveren, aan karakterkoppen geen gebrek. Niemand die huivert als we vragen om een foto te maken. Integendeel. Kledij wordt rechtgetrokken, de muts of doek goed gezet en een mooie pose wordt aangenomen. Fiere mensen.
Tijd vliegt, we moeten terug naar het hotel want Ikti neemt ons mee naar een verrassingsact. Dansers? Strippers? Een muziekband?
Ietsje soberder: een kookworkshop. We gaan typische gerechten klaarmaken. Ik eigen me de taak van fotograaf toe, iemand moet het doen. En eten klaarmaken uit een pakske zullen ze hier niet kennen zeker? Een restaurant heeft het terras vooraan ingericht als keuken. Zeteltjes, een werkblad, een gasbrander met grote wok. En wel 7-8 koks staan te popelen om ons te helpen. Er wordt natuurlijk wel verwacht dat we de handen uit de mouwen steken. Ook al draagt iedereen een T-shirt. Een aantal krijgt een short voorgebonden en mag in gang schieten. Snijden van wortelen, ui. De brander wordt aangestoken en het vlees voor de Pilav mag er in. Pilav is een rijstgerecht met groeten en vlees, nummer 35 bij de Chinees. Maar dan beter. Iedereen kwijt zich flink van zijn taak, ik incluis.
Terwijl het vlees aangebakken wordt, verlegt de groep zich naar een ander werkblad. Hier worden Samosa's of een soort deegbolletjes gevuld met vlees gemaakt. Taak 1, het uitrollen van het deeg. Voor sommigen kinderspel, anderen hebben iets sterkers nodig om de deegrol te hanteren. Elk zijn techniek. Terwijl het deeg rijst, wordt de vulling klaargemaakt. Eentje met rundsvlees, eentje met kip. De grote baas van het restaurant doet alles voor. Elk zijn taak zeker want één van zijn chefs moet hem continu corrigeren en helpen. Wel grappig. Dat er leute is meer of veel. Er wordt wat afgelachen, een geslaagde verrassing dus.
Wat we klaarmaken mogen straks zelf opeten. Op het dakterras van het restaurant, genietend van de zonsondergang. Door het restaurant, de trap op. Althans voor de meesten. Een paar enkelingen heeft de typsiche beremuts gevonden die de Oezbeki dragen in de winter. Een fotoshoot kan uiteraard niet ontbreken. Maar niks doorvertellen hé. De rest van de groep was al ongerust dat de zonsondergang zou gemist worden, net op tijd.
Een ondergaande zon in deze setting, daar zouden we voor tekenen. Dat hebben we ook gedaan als we het contract voor deze reis kregen dus genieten maar. Het leven kan eenvoudig mooi zijn.
Op een plein beneden is er een festival met authentieke zang, dans en muziek bezig. We kunnen meegenieten vanaf ons balkon. Wanneer er een stilte valt, zorgt één van de obers voor een snuifje muziek op zijn klarinet. Leuk. En het wordt nog leuker want één van de andere gasten is jarig. Ze krijgt een taartje en “happy birthday” wordt voor haar geblazen. Wat luidkeels door Wonderways wordt meegezongen. Wanneer haar partner haar uitnodigt voor een dansje is het hek van de dam. 13 partycrashers vergezellen hen. De avond kon niet meer stuk, nu is het zeker een hoogtepunt. Iedereen amuseert zich te pletter. We zijn op stap met een supergoede groep, zoveel is duidelijk.
Time flies when your having fun. Ook hier is dat van tel. We zijn rond 21u30, tijd om af te rekenen. Want wie wil kan nog een kleine avondwandeling doen in Khiva. Zeker de moeite want alle gebouwen zijn heel mooi verlicht. Overdag 35°, deze avond is nog meer dan aangenaam om rond te lopen. Tot onze verrassing ook voor een aantal kakkerlakken. Die komen plots uit het niets rondgekropen op straat. Raar, want alles is hier zo hygiënisch.
Een mooi gevulde dag loopt ten einde. Oezbekistan blijft verrassen. En we hebben nog zo veel te gaan. Joepie!!!

Geschreven door Waarzijnwenu