Armeense koffie lijkt wat op Turkse koffie en heeft dat bodempje drab in je kop. Jammer dat er geen waarzegger in de buurt was deze ochtend om mijn toekomst te voorspellen 😀 Maar daarvan komt dus de uitdrukking ‘koffiedik kijken’

Een bezoek aan het Genocidemonument en het daarbij gelegen Museum van de Armeense Genocide is een must als je iets van de Armeense geschiedenis wil begrijpen. We vroegen aan Arthur of hij ons daar kon naar toe brengen, want het ligt even buiten de stad. Het in het park Tsiternakaberd gelegen monument is gebouwd om de naar schatting 600.000 tot 1,5 miljoen slachtoffers te herdenken, omgekomen tijdens de als genocide aangemerkte massamoord op Armeniërs in 1915 in Turkije. Het monument is er gekomen nadat in 1965 in het kader van de 50-jarige herdenking van deze genocide in Jerevan 1 miljoen Armeniërs de straat op waren gegaan. Zij eisten van de Sovjetregering eindelijk officiële erkenning van de Armeense genocide. Om verdere onrust te voorkomen zegde het Kremlin de bouw van het monument toe ter herinnering (en feitelijk erkenning) van de genocide. Het monument is in 1968 geopend en vormt sindsdien de officiële locatie van de jaarlijkse herdenking op 24 april. Dan komen hier honderdduizenden Armeniërs bijeen om bloemen te leggen bij de eeuwige vlam. Rondom deze vlam staan 12 ijzeren platen die 12 verloren Armeense provincies in het huidige Turkije vertegenwoordigen.
Het belangrijkste onderdeel van het monument is een 44 m hoge zuil die de nationale wedergeboorte van het Armeense volk symboliseert. Daarnaast vind je ook nog een grote muur met daarop de namen van alle dorpen en steden waar moorden op Armeniërs hebben plaatsgevonden.
In het museum zijn de gebeurtenissen van 1915 en ook van eerdere massamoorden op Armeniërs uitgebreid gedocumenteerd, inclusief ooggetuigenverslagen, dagboekfragmenten en aangrijpende foto’s.
Dat museum konden we niet bezoeken, want is op maandag gesloten. We waren er bijna alleen en zoals steeds met dat soort memorials toch beklijvend, aangezien die genocide zo bepalend was én is voor de Armeense identiteit.

En dan en route naar het hooggebergte. De Aragats is een stratovulkaan (= een hoge kegelvormige vulkaan) van 4090 meter hoog en is het hoogste punt van Armenië en de Kleine Kaukasus. De Kleine Kaukasus ligt in het grensgebied van Georgië, Azerbeidzjan, Armenië en Turkije en ligt op gemiddeld ongeveer 100 kilometer afstand parallel aan de Grote Kaukasus. Het gebergte loopt langs de grens van het Armeens Hoogland van het zuidoosten naar het noordwesten. Het Kleine Kaukasus gebergte is verbonden met de Grote Kaukasus middels het Lichigebergte dat de scheiding van het oosten en westen van Georgië vormt. De berg ligt ongeveer 40 kilometer ten noordwesten van Jerevan en zorgt voor adembenemende vergezichten.
Op de helling van de vulkaan ligt het middeleeuwse fort Amberd (Armeens voor ‘het fort in de wolken’) en de sterrenwacht van Byurakan. De hellingen kunnen beklommen worden en zijn een toeristische bestemming. Een bezoek aan het fort was ingepland en dat was best mooi, vooral dan wegens de mooie ligging. We zijn ook naar het schattige kerkje gewandeld. Hier zaten we op 2300 meter hoogte en dat heb ik best gevoeld. Ik ben sowieso al geen goede klimmer en op die hoogte gaat dat nog wat moeilijker. Anderzijds was de hitte hier wel draaglijker.

Vervolgens reden we naar het Amberd hotel voor de lunch. En die was overheerlijk! Ik probeerde matig te zijn met enkel een linzensoepje, maar toen de schotels van de jongens op tafel kwamen kon ik daar niet aan weerstaan. En daarbij, ze zouden het toch niet opgekregen hebben 😂
Het is nu de tweede keer dat we een salade bestelden en die was alweer bijzonder lekker aangemaakt met perfect gegaarde groenten. De groene rolletjes, sarma heet dat hier en die we allemaal kennen van bij de Griek zijn hier toch net iets verfijnder klaargemaakt. Vandaag waren ze met vis gevuld en dat heb ik nog nooit ergens gezien. Weeral een ontdekking! Het vlees was köfte (bereid gehakt) van kip, runds en lam en dat lag mooi geschikt op lavash. Dat laatste is flinterdun brood en iets typisch Midden-Oosters. Je kan een stuk lavash afscheuren en beleggen met de köfte en wat groenten met eventueel een sausje on top. Ik zeg het jullie: om duimen en vingers af te likken!! Met onze koffie achteraf en toch wel op een mooie locatie, klokten we alweer af op 15€ pp!

En dan reden we naar de stad Echmiatsin, die als het spirituele centrum van alle Armeniërs in de wereld gezien wordt. In de stad staat de gelijknamige Echmiatsin kathedraal, een van de eerste officiële christelijke kerken. De kathedraal is in 303 gebouwd, twee jaar na het aannemen van het Christendom als staatsreligie. Op dat moment was dit ook de hoofdstad van Armenië, maar dan heette de stad Vagharsapat. Het is ook de zetel van het hoofd van de Armeens-apostolische kerk, de katholikos. Vandaar ook dat de stad wel eens het Vaticaan van de Armeens-apostolische kerk wordt genoemd. Samen met de kerken Gayane en Hripsime maakt Echmiatsin onderdeel uit van de Unesco Werelderfgoedlijst. Er is ook een museum op de site, maar aangezien we maandag zijn was het gesloten. Meer nog, zelfs de kathedraal was dicht. We zullen zeker nog kerken genoeg zien, maar jammer is wel dat er binnenin veel mooie fresco’s zijn en dat is eerder uitzonderlijk in Armeense kerken.
Jullie zien ook een aantal foto’s van rechtopstaande stenen met versieringen erin gebeiteld. Dat zijn khachbars. Wat molens zijn voor Nederland en de stier van Osborne voor de Spanjaarden, is de khachkar voor Armenië. Deze kruisstenen vind je overal in het land, vooral in de buurt van kerken, kloosters en begraafplaatsen. Zoals zoveel elementen van de Armeense cultuur is de khachkar (ook gespeld als chatsjkar) een symbool dat niet los te zien is van politiek en nationale identiteit.
Naar schatting staan er zo’n 40.000 kruisstenen in het land. Ze lijken op het eerste gezicht nogal op grafzerken en zo worden ze soms ook gebruikt. Maar ze zijn meer dan dat.
Het is een devote kunstvorm, ontstaan in de middeleeuwen nadat de Armeniërs het Arabische juk van zich hadden afgeschud. Deze zogeheten steles kennen talloze uiteenlopende vormen, al staat zoals de naam al zegt vrijwel altijd een christelijk kruis centraal.

We vroegen aan Arthur om op weg naar het hotel nog een extra stop te doen bij iets dat echt op de route lag: de 7de-eeuwse Sint-Gregorius-de-Verlichter-kerk van Zvartnots, die vooral bestaat uit uit een verzameling in een cirkel staande muurfragmenten met daaromheen omgevallen zuilen. De kerk werd in de 10de eeuw verwoest door een aardbeving.
De site is bijzonder fotogeniek en bij het juiste licht heb je zicht op de berg Ararat, niet te verwarren met de Aragats van deze ochtend.
De berg Ararat spreekt al jaren tot mijn verbeelding en ik hoop dat we hem nog eens beter te zien krijgen, want vandaag was het maar flauwtjes. Op de foto van Echa en mij, kan je hem met een beetje goede wil zien, net onder de wolk. Echa nam gisteren een foto vanop het dakterras en daarop zie je hem al wat beter. En zeggen dat het een iconische foto is van de berg met de site op de voorgrond, die in alle reisgidsen staat. Ik steek er zo een fotootje tussen, om jullie een idee te geven.
Vandaag zagen we een schilderijtje van de berg en daarop kan je goed zien dat de berg eigenlijk twee toppen heeft. Een twin peaks als het ware!
Deze voor de Armeniërs heilige berg, bedekt met eeuwige sneeuw, ligt net achter de gesloten grens met Turkije en blijft in de wijde omgeving van Jerevan duidelijk zichtbaar. Sommige gelovigen beschouwen de Ararat als een heilige berg, omdat volgens de Hebreeuwse Bijbel de ark van Noach landde op de berg Ararat, toen het water van de zondvloed zakte. De letterlijke tekst luidt: Op de zeventiende dag van de zevende maand liep de ark vast op het Araratgebergte.
En volgens de legende zouden de Armeniërs afstammen van Noachs kleinzoon Hajk. Vandaar ook dat de Armeense landsnaam Hajastan luidt.
Maar…helemaal voor niets waren we niet gekomen, want op de prachtige site was men bezig met een huwelijksfotoshoot. Zeer professioneel allemaal met een drone piloot en al. Ik heb mij tussen die fotografen ‘geschoten’ 😂 en ook bijzonder mooie foto’s gemaakt van het koppel.

Lieven maakte in Google Maps een kaartje van de rit van vandaag.
Aangekomen bij het hotel ging ik mij een lekker versgeperst wortel-appelsapje halen rechtover de deur. Zeer hygiënisch klaargemaakt: de ingrediënten voor mijn ogen gewassen en met verse handschoenen aan in stukken gesneden om alzo in de juicer te belanden.
We namen eerst een beetje rust in het hotel en gingen vervolgens een cocktailleke drinken om daarna te belanden in Lavash. Een restaurant dat de jongens uit de Lonely Planet haalden: 👌👌👌
We aten alweer sarma 😅, maar nu ook een variant in koolbladeren gerold. Dat is ook heerlijk!
Na nog wat cash ingeslagen te hebben voor de komende dagen, gingen Steven en ik nog een beetje naar de dansende fonteinen kijken. Het was een andere playlist dan gisteren, maar de magie op het plein was er alweer! En na nog een keer aan de mooiste Pulpulak gedronken te hebben gingen we terug naar het hotel. Morgen verlaten we Jerevan en we hebben een goed gevulde reisdag, alvorens op onze nieuwe locatie aan te komen. Ik ben al benieuwd!

Geschreven door Annicks.traveladventures