In Suriname komen twee luiaardsoorten voor, de drievingerige en de tweevingerige. Hoewel geen van beide soorten genoemd worden als bedreigd met uitsterven, wordt hun welzijn en gezondheid aangetast. De luiaards leven in bomen. De uitgestrekte bossen van Suriname worden bedreigd door stedelijke en agrarische expansie, evenals door de houtkap-, mijnbouw- en olieindustrie. Kaalkap kan grote gevolgen hebben voor luiaards. Daarnaast vormen dierenhandel en jacht eveneens een bedreiging voor de dieren.

Geen zoogdier beweegt zó langzaam als de luiaard. Als hij al beweegt! Meestal hangt het dier maar een beetje te hangen, hoog in een boom. Dat is niet lui, maar juist heel slim! Waarom? Lees wat ik gevonden heb.

Om te hangen krult hij zijn kromme klauwen van soms wel tien centimeter lang als haken om een boomtak heen. Hij blijft zo moeiteloos ondersteboven hangen en slaapt zelfs tien uur per dag, hangend aan zijn nagels. Een luiaard heeft gewoon heel weinig energie. Dat komt door de taaie blaadjes die hij eet. Ze zijn moeilijk te verteren en ook niet erg voedzaam. De luiaard heeft een grote maag waar speciale bacteriën helpen bij de vertering. Dat duurt weken. De sloomheid komt hem wel heel goed van pas. Roofdieren als de panter en de harpij, een reusachtige arend, speuren naar smakelijke hapjes. Zij letten vooral op beweging. Klautert daar nou een aapje in de boom? De jacht kan beginnen! Maar luiaards vallen door hun langzame bewegen niet op. Hun sloomheid maakt ze onzichtbaar voor roofdieren.

De drievingerige luiaard, is donkerder van kleur en heeft meer nekwervels dan de tweevingerige. Daardoor kan hij zijn hoofd bijna helemaal draaien zonder zijn lichaam te bewegen. In het water is de drievingerige luiaard een stuk sneller. Met zijn lange poten en grote klauwen peddelt hij verrassend soepel. Een luiaard heeft veel minder spieren dan andere zoogdieren. Veel spieren heeft hij ook helemaal niet nodig. De luiaard beweegt namelijk zo min mogelijk om energie te besparen. Het nadeel is wel dat hij hierdoor niet kan lopen. Met zijn ‘hangpoten’ kan hij alleen over de grond kruipen.
De luiaard komt één keer per week naar beneden om… te poepen. Steeds op dezelfde plek onder aan de boom. Waarom laat het dier zijn drollen niet gewoon vallen? Biologen denken dat hij dat doet voor de motjes die in zijn vacht leven. Zij leggen hun eitjes in de poep.

Een baby luiaard wordt na ongeveer 6 maanden geboren. In de eerste vier weken na de geboorte kan de luiaard baby nog niet goed voor zichzelf zorgen. Daarom geeft de moeder hem melk. Het duurt ongeveer een half jaar voordat het jong helemaal op eigen benen kan staan. Daarom klampt een baby luiaard zich deze eerste maanden nog vast aan zijn moeders buik. Van zijn moeder leert hij hoe hij voedsel moet zoeken.
Tijdens mijn Costa Rica reis (2022) heb ik ook luiaards gezien. Toen werd verteld dat als een baby naar beneden valt, de moeder het kind niet gaat ophalen. Daarvoor moet ze naar beneden en dan is het risico groot dat ze aangevallen wordt 😿.

Als wij mensen ondersteboven hangen, zakken onze organen een beetje naar onze longen. Daardoor kost het meer moeite om te ademen. Een luiaard heeft dat probleem niet. Zijn oplossing? Zijn organen zitten met dunne bandjes aan zijn skelet vast en ze blijven daardoor netjes op hun plaats. Zelfs zijn goedgevulde maag en darmen. Zo kan hij zonder moeite blijven ademen, al hangt hij urenlang op zijn kop! Het lijkt alsof luiaards altijd vrolijk zijn, omdat hun mond vaak een soort glimlach is. Knuffelen met luiaards is echter verboden; daar raken de dieren gestrest van.

Ik werd door gids Ricky opgehaald en tegen 16.00 uur waren we in de Cultuurtuin, een park in het noorden van Paramaribo. De Cultuurtuin is aangelegd naar voorbeeld van de Bogortuin, de hortus botanicus in de Indonesische stad Bogor (Java), tot 1949 bekend als Buitenzorg (deze heb ik in 1994 bezocht).

Gids Ricky, een jongeman die biologie heeft gestudeerd en na 10 jaar voor de klas te hebben gestaan (middelbare school) zich nu als soort ZZP-er laat inhuren, leidde deze excursie.

De cultuurtuin werd tijdens het Nederlandse koloniale bewind vanaf 1908 op het terrein van een plantage opgezet om uitheemse planten en bomen te testen op het Surinaamse klimaat. Goed gedijende planten en bomen werden vervolgens op de plantages uitgezet. In november 2011 heeft Stichting Re-integratie Kansarmen (RiKa) een start gemaakt met de rehabilitatie van het park, dat sterk verwaarloosd was. In het park zijn twee gehuchten (dessa's) in Javaanse stijl gelegen, de dierentuin Paramaribo Zoo, een dierenasiel en een telefooncentrale van Telesur. Ook zijn er vier voetbalvelden. Door het park loopt de zogenaamde trimbaan. Surinamers plegen hier in de ochtend en eind van de middag rondjes te lopen of te joggen.

Luiaards vinden is nog niet zo eenvoudig. Ze zitten hoog in de bomen en vaak achter en tussen de bladeren. Toch is het gelukt om er twee (tweevingerige) te zien. Via zijn spotting scope (wat een mooi ding, iets voor verlanglijstje Sint) zelfs foto kunnen maken met gsm. Met fototoestel lukte niet altijd.
En ook nu weer veel vogels en planten; zelfs weer kleine doodskop aapjes.

De trip afgesloten met een snack, Barra en Baka Bana.
Barra is een oorspronkelijk uit India afkomstige Surinaams-Hindoestaanse snack waarbij gekruid deeg wordt gefrituurd. Het deeg wordt gemaakt van urdimeel (gemaakt van mungbonen) en tayerbladeren of soms verse spinazie, gekruid met onder meer komijn, knoflook, kurkuma en chilipeper (of Madame Jeanette pepers).
Baka is een eenvoudig gerecht waarbij rijpe bakbananen in een licht gekruid beslag worden gedoopt en vervolgens goudbruin gefrituurd. Beide super lekker; had voor de avond genoeg gehad.

Even na 20.00 uur was ik weer terug en de avond afgesloten met Parbo (biertje).

Geschreven door JosetteMath.vakantie