Het is tijd om de grootste stad van Cambodja te bezoeken. Een zes uur durende rit met de taxi brengt ons 300 km verderop, naar Phnom Penh.

We komen terecht in een bruisende stad, die volop aan het groeien is. We tellen een handvol wolkenkrabbers. Maar de vele bouwwerven en grote afbeeldingen van gebouwen-in-wording, laten zien dat Phnom Penh weldra één grote wolkenkrabber stad zal worden. Phnom Penh is een stad met stadsallures maar waar je ook het dorpsgebeuren nog terugvindt. Je hebt zowel de brede en open boulevards als de volkse straatjes. En 's avonds is er de gezellige bedrijvigheid van mensen die samenkomen aan de rivier. Ja, het heeft wel iets.

Maar je hebt er ook het chaotische verkeer. En het is hier echt wel chaotisch. Auto's, tuktuks en scooters rijden kriskras door elkaar. Rode lichten worden genegeerd, voorrangsregels aan de laars gelapt. Het maakt niet uit wie van rechts of links of zelfs van de tegenovergestelde richting komt, het is de wet van de sterktste. Het is een echte uitdaging - zelfs nog groter dan in Bangkok - om als voetganger hier de straten over te steken.

Een stad bezoeken betekent in de straten ronddwalen, langs het onafhankelijkheidssymbool wandelen en de lokale markten verkennen. Het is ook het koninklijk paleis en de zilveren pagode bezoeken, alsook de Phnom heuvel waar de stad zijn ontstaan kent. Het was niet altijd naar de zin van onze jongens. Zij zaten in hun 'ik ben een hotel' en 'jij bent de winkel' fantasie. Ons hostel, waar de bedden voorzien waren van gordijntjes, gaven hen hiervoor dan ook de ideale setting ...

Je onderdompelen in Phnom Penh betekent ook dat je het Toul Sleng genocide museum niet achterwege kan laten. Het is een understatement te vertellen dat het museum een sterke indruk nalaat. De audiogids heeft ons gedurende 2 uur meegenomen naar het schrikbewind van Pol Pot en zijn partij de Rode Khmer, die actief was tussen 1975 en 1979.

Nu is het Toul Sleng een museum, vroeger een school. Tijdens het Rode Khmer regime werd het gebouw gebruikt als gevangenis waar mannen en vrouwen werden ondervraagd en gefolterd. Meer dan 20000 mensen werden er gefolterd en - eens ze een bekentenis hadden afgelegd - gedood op de nabijgelegen killing fields. Slechts 12 zouden de folteringen hebben overleefd. Toch is Toul Sleng slechts één radar geweest in het volledige netwerk van de communistische partij. Ongeveer 1 op de 5 Cambodjanen heeft het Rode Khmer regime niet overleefd ...

Initieel werd de Rode Khmer enthousiast onthaald door de bevolking van Phnom Penh. Ze waren er immers van overtuigd dat deze communistische partij een einde zou brengen aan de onstabiele situatie waarin Cambodja zich op dat moment bevond. Maar niets was minder waar. Meteen na de bevrijding van Phnom Penh werden de inwoners gedwongen om naar het platteland te verhuizen. De ideologie van de Rode Khmer streefde naar een gehoorzame plattelandsbevolking. Iedereen werd gedwongen te werken op de velden. Onderwijs werd verboden en alles wat verwees naar cultuur werd vernietigd. Mensen die gestudeerd hadden werden meteen verdacht van een complot tegen de Rode Khmer en moesten uit de weg geruimd worden, en dit op een nogal brutale manier. De Rode Khmer werd ook zo paranoïd dat ook eigen leden niet aan de folteringen (en dood) ontkwamen...

Maar wat ook aangrijpt is de houding van de internationale gemeenschap. De vele getuigenissen of verhalen van vluchtelingen werden niet geloofd, de Rode Khmer bleef internationaal gesteund. Pas in 1979, toen Vietnam de Rode Khmer versloeg, kwamen de verschrikkingen aan het licht. Dan nog heeft het meer dan 30 jaar geduurd eer de gruwelijkheden werden erkend en er een oorlogstribunaal werd opgericht!

Op een serene manier legt het museum de gruwelijkheden uit. Je wordt doorheen de folterkamers en gevangeniscellen geleid. De vele foto's en schilderijen spreken boekdelen. Foltertuigen staan vlak onder je neus. Foto's van gevangenen - man, vrouw, kind - kijken je indringend aan. Je wordt er stil van.

We hebben getwijfeld of we onze jongens zouden meenemen naar zo een gruwelplaats. Uit praktische overwegingen hebben we het toch gedaan, met de tablets mee in de rugzak. Nog voor we het eerste gebouw binnengingen, begrepen we dat de rondleiding niet voor kinderoren en -ogen is bestemd. De binnenplaats, die rust en sereniteit uitstraalt én die niets doet vermoeden van wat zich hier heeft afgespeeld, werd voor hen een tabletmoment. Ja, op zulke momenten zijn tablets echt een godsgeschenk.

En toch, na ons bezoek wilde Lukas alles weten wat we gezien hebben en wat de audiogids ons verteld heeft. Nu konden we in onze eigen woorden en aangepast aan de kinderen vertellen wat er allemaal gebeurd is onder de Rode Khmer en Pol Pot. Het was dus zo een beetje zoals Hitler en de Joden, concludeerde Lukas. Ja, in zekere zin wel.

Geschreven door Thuis.in.de.wereld