“Travel is fatal to prejudice, bigotry, and narrow-mindedness, and many of our people need it sorely on these accounts. Broad, wholesome, charitable views of men and things cannot be acquired by vegetating in one little corner of the earth all one's lifetime.”
Mark Twain

Het is vandaag 31 juli. Precies een jaar geleden op 31 juli 2022 crashte ik met mijn fiets. Een tractorsluis in Zwijndrecht bewoog uit zichzelf zonder mij te verwittigen en zonder dat ik er erg in had, op weg naar Breskens. Aan - of all places - de Smoutpot. Gevolg: drie gebroken en een resem gekneusde ribben. Van de pijn naar van je sus en naar het ziekenhuis in Terneuzen, waar je te horen krijgt dat je twee maanden zeker niet mag vliegen en dat ik mijn reis naar Indonesië op mijn buik mag schrijven. Alhoewel, dat op mijn buik schrijven was pijnlijk. Dus maar niet. En de reis voor een jaar uitstellen. Ik heb vandaag mijn fiets en tractorsluizen (die de Nederlanders kennelijk "broodjes" noemen) veiligheidshalve gemeden. In de hoop dat ik binnen precies een maand op het vliegtuig kan stappen richting kretek*. Weg van het miezerige, koude en nare weer in Kontich en verre omstreken. Uitstel is immers geen afstel.

We zijn ondertussen veertien dagen later. Heel sereen afscheid genomen van mijn soulmate Frank. Voortaan voel ik me wat eenzamer, maar wel met een hoofd vol herinneringen, ook al staat de Ijen niet op het programma. Ingewijden zullen weten wat dit betekent.
En de eindredactie van het tweede nummer van Volkskunde (www.volkskunde.be ) gedaan. Het eerste was/is onherroepelijk, het tweede was zoals iedere keer weer een aangehouden inspanning. Vreemd toch, hoe inhoud en vorm zo erg kunnen verschillen: spelling, interpunctie en congruentie zijn voor heel wat auteurs haast onneembare vestingen met wallen die moeilijk over te zwemmen zijn als de ophaalbrug van het taaleigen is opgehaald.
Een gevaarlijke uitspraak, want nu kan ik me helemaal geen taaluitschuivers meer permitteren. En net op reis in soms moeilijke omstandigheden valt schrijven niet altijd mee: dikke vingers en een iPad zijn geen vriendjes en draaien me daarom ook vaak een spellingsloer. Dus m/v/x, je bent gewaarschuwd.

Je zou het voorbereiding kunnen noemen, maar ik heb in de aanloop de schitterende roman van Y.B. Mangunwijaya, Mrs. indonesia, gelezen.
Deze roman werd al in 1991 geschreven en dat maakt hem net zo speciaal. Op dat ogenblik was Suharto nog aan de macht en het vergde moed om dit werk aan te vatten. De auteur spuit kritiek op het ontstaan van het immense land. Hij kan dat alleen maar door een soort wayangvoorstelling als locomotief voor zijn verhaal te gebruiken. Bij een wayangvoorstelling kan er - net zoals bij de Antwerpse poesje - wel kritiek worden gespuid. Het is een soort uitlaatklep. En Mangunwijaya doet dat schitterend door de veeltalige Lin Sulinde als een metafoor voor de vrijheidsstrijd van Indonesia te gebruiken. Sterk werk.
Het lijkt me ook een goede vertaling omdat je door de taal heen het Indonesisch kunt smaken en ruiken: de beeldspraak, de herhalingen, de omzwachtelde manier om toestanden te beschrijven. Het hoofdpersonage Lin Sulinde (refererend aan Insulinde of Indisch eiland) neemt telkens weer een andere naam en persoonlijkheid aan bij de telkens weer veranderende situatie na de Proklamasi van 17 augustus 1945, de onafhankelijkheidsverklaring. Even de geschiedenis van Indonesia erop nalezen in Wikipedia kan geen gevaar.

En dan is het nu zo ver. Samen met mijn reisgenoot wachten we op de boarding voor de eerste etappe van onze reis. Turkish Airlines brengt ons naar Istanboel, waar we vannacht overstappen op een vliegtuig naar Jakarta.
Indonesia, kita datang!

* kretek is een onomatopee voor het geknetter van een brandende kreteksigaret: het knetteren van de verbrande kruidnagel in de sigaret.

Geschreven door Paul.gaat.op.reis.en.neemt.mee