Ja hoor, het regent als we wakker worden. Maar dat wisten we, hoor, die natheid was ingecalculeerd. Als de weer-apps gelijk hebben, dan stopt het halverwege de ochtend met regenen. We doen het dan ook rustig aan. Kopje koffie, nog een bakkie, uitgebreid douchen, nog maar eentje... En dan gaan we op pad. De camping ligt echt zowat tegen de rand van het centrum aan. De fietsen blijven daarom wederom achterop de camper.

We zijn nog maar nauwelijks op weg, of we zien een heleboel beelden op een rij staan. Ik heb het later opgezocht en het zijn er 16. De monumentale standbeelden zijn de generaals en maarschalken van de eerste en tweede Keizerrijken en de Eerste Wereldoorlog. Oorspronkelijk waren de 16 heren bedoeld om de boulevards van Parijs mee te verfraaien maar in 1959 wordt anders besloten. Nu staan de heren aan de rand van de Citadelle Souterraine (de ondergrondse citadel), onze eerste stop. Citadelle Souterraine de Verdun werd aan het einde van de negentiende eeuw uitgegraven onder de al bestaande citadel van Verdun. Deze citadel dateert uit de zeventiende eeuw en was gebouwd om de stad Verdun te beschermen. De citadel is door de jaren meerdere malen uitgebreid en versterkt. De ondergrondse citadel bestaat uit een reeks galerijen die samen ongeveer zeven kilometer lang zijn. Tijdens de bekende slag om Verdun tijdens de Eerste Wereldoorlog diende de ondergrondse citadel als commandopost en bevoorradingsbasis, want onder de grond was men veilig voor de vele bombardementen van de Duitsers. De ondergrondse citadel bood dan ook plaats aan duizenden soldaten. De citadel bestond onder meer uit zes kruitmagazijnen, zeven munitieopslagplaatsen, een bakkerij, een molen en meerdere keukens.

De gadget van het museum, wat de citadel tegenwoordig is, is een virtuele tour door de ondergrondse gangen. Na een wandeling langs foto's uit de Eerste Wereldoorlog met tekst en uitleg, en een korte film, lopen we de citadel binnen. Het is er koud. Het hele jaar door is het hier 8 graden. Gelukkig is het buiten ook niet al te warm dus wij hebben hier de geschikte kleding wel voor aan. Met een virtualrealitybril op ons hoofd worden we in een wagentje gezet. De komende 35 minuten rijden we ondergronds en worden we, zowel in het echt als door onze bril, meegenomen in het leven van drie soldaten die zich hier in 1916 moeten melden. Eentje heeft geluk. Zijn hand is verwond en hij krijgt een vrijbrief om naar huis te gaan. Al wordt zijn hand geamputeerd en zal hij nooit meer over deze tijd spreken, hij overleeft het wel. De twee anderen hebben minder geluk, zij overleven de heftige gevechten niet. Want heftig werd hier zeker gevochten.

Op 21 februari 1916 gaven de Duitsers met een tien uur durend openingsbombardement het startsein voor de strijd. Verdun lag precies op de grens, de slag die hierna volgde, wordt ook wel de Slag van Verdun genoemd. De bombardes, houwitsers en mortieren bezaaiden de stellingen van de Fransen aan de linker en aan de rechteroever van de Maas met meer dan één miljoen granaten per dag. Zoals vaker in de Eerste Wereldoorlog bleek echter dat het urenlange bombardement de kracht van de verdedigende stellingen niet had gebroken. Na een gruwelijke strijd op een oppervlakte van niet meer dan 10 vierkante kilometer hadden de Fransen 18 december 1916 Verdun definitief verdedigd. Dit ging ten koste van meer dan 700.000 Franse en Duitse levens. De stad dankt aan de oorlogsgebeurtenissen haar bijnaam 'het slachthuis aan de Maas'. Tja, dit is even totaal andere kost dan alle kastelen met hun flingetjes en dingetjes van de afgelopen paar dagen...

Het is vandaag maandag en dat betekent dat in ieder geval de ochtend de stad nog stil en doods is. Ook rond lunchtijd, als we uit de citadel komen, bruist en swingt het nog nergens. Er is maar weinig open en er is, net als in Nederland, veel leegstand. Daarbij is de regen dan wel gestopt, maar laat de zon zich nog niet zien. Alles bij elkaar brengt het een stad niet tot leven. Gelukkig vinden we ergens een tentje waar ze een ei voor ons bakken, en daarna gaan we naar onze volgende stop: musée de la Princerie. Het museum is gevestigd in een 16e eeuws herenhuis, wat het bezoek op zich al de moeite waard maakt. In het museum zijn collecties antiek, kunstwerken, schilderijen, aardewerk, sculpturen, wapens en andere archeologische overblijfselen te bewonderen die ontdekt zijn op het grondgebied van Verdun. Van de de prehistorie tot de vooravond van de Eerste Wereldoorlog, zeg maar. Het is een heerlijk kneuterig museum waar je in een rap tempo doorheen bent. Gelijk met ons is er ook een klas met hun juf op bezoek. In de tuin krijgen ze les in het werpen van een speer. De uitleg van de juf ten spijt lukt het geen enkel kind de speer in een beetje rechte lijn op het doel - een stuk karton met daarop een varken getekend - te mikken. Als we even later nog een keer langs lopen, heeft juf het doel maar helemaal weggehaald.

Om de hoek bij het museum ligt de kathedraal. De cathedrale Notre-Dame de Verdun, om precies te zijn. De kathedraal werd in de 10e eeuw gebouwd en heeft in 1990 haar 1000-jarige bestaan gevierd. Heel bijzonder als je weet dat er in de 18e eeuw een grote brand heeft gewoed en dat er tijdens de eerste wereldoorlog ontelbaar veel bombardementen op de stad, en dus ook op de kathedraal, zijn afgevuurd. Binnen valt de enorme baldakijn direct op. Geheel in marmer uitgevoerd met goudkleurige ornamenten bovenop. Dit zie je nooit. Het kruis past er nog maar net bovenop, en het plafond is hier al behoorlijk hoog. Ook in deze kathedraal is het glas in lood weer prachtig. De zon buiten is ondertussen gaan schijnen en dan komen de kleuren helemaal mooi tot hun recht. We lopen ook nog door de crypte, die gebouwd is in de 12e eeuw.

Naast de kathedraal ligt het bisschoppelijk paleis. Daar zit nu het Centre Mondial de la Paix, het vredesmuseum. We dralen wat op het plein, lezen op internet wat er binnen te zien is en besluiten dit museum over te slaan. Op weg naar de Meuse, oftewel de Maas, die hier door de stad stroomt, komen we nog langs het monument van de overwinning. Dit monument staat wat hoger en vanaf hier heb je een mooi uitzicht. We dalen via de trappen - onderdeel van het monument - weer af en steken via een van de oude poorten van de stad het water over. Hier lopen we tegen het monument voor doden en de kinderen van Verdun aan. Het is een beeld van vijf soldaten die samen de leus van Verdun symboliseren: on ne passe pas (men komt er niet door). Aan de voet van het monument staan de namen van de soldaten van Verdun geschreven die zijn gestorven tijden de Eerste en Tweede Wereldoorlog.

Op weg naar een terrasje om wat te drinken (ja, de zon schijnt nu echt!) lopen we nog langs het beeld 'de verdediging' van Rodin. Het bijzondere? Op de sokkel staat de afzender: La Hollande amie. Blijkbaar heeft Nederland in 1916 opdracht gegeven om een afdruk van het bronzen beeld te laten maken en het vervolgens aan de stad Verdun cadeau gedaan. Aan het water vinden we uiteindelijk een geopend terras en drinken we, in de zon, een biertje. Daarna gaan we op camper aan. Daar wacht ons al een paar dagen een zelfgemaakte kippenragout met rijst. Gezeten met de billen op de Stoovjes eten we buiten. Zelfs dit verhaal typ ik nog buiten, al zijn de billen lekker warm en de vingers ondertussen ijsklontjes...

Geschreven door Nienkoen