1Treinleven
2 Zürich

1 Treinleven
Na een heerlijke zomeravond in een van de meest relaxte arrondissementen van Paris keer ik rond middernacht terug in mijn hotel. De warmte en terras geluiden van buiten helpen niet om in slaap te vallen. Om 5:00 twijfel ik tussen nog uurtje blijven liggen of een uitgebreid bad. Ik blijf liggen en wordt drie uurtjes later wakker. Mijn trein naar Basel is dan al vertrokken. Dus regel ik een kaartje voor de volgende trein en neem alsnog dat bad.

Op Gare de Lyon scoor ik koffie en blijf even luisteren bij de stations piano. Een jongeman staat op en vraagt of ik wil zitten, overkwam me vroeger nooit. Leuk voordeel van ouder en grijzer zijn en alleen reizen.

Nu ik mijn treinplanning moet aanpassen, duik ik in de app en website van de Zwitserse spoorwegen. Ook Zwitserland kiest deze zomer voor veel werkzaamheden waarvan net iets te veel op mijn route van Basel via Bern naar Zürich. Het is niet duidelijk of de tijden in de app de aangepaste tijden zijn of dat er alsnog treinen uitvallen of extra vertragen. De Zwitserse precisie en de Duitse Gründlichkeit op het spoor zijn verleden tijd.

Het Paul Klee Zentrum in Bern staat al zo'n 25 jaar op mijn verlanglijstje, maar zelfs als ik wel de trein van half acht had gehad, was de kans niet zo groot dat ik èn voldoende tijd had het museum te bezoeken èn op tijd in Zürich te zijn voor de nachttrein naar Budapest. Overal waar ik kom, hou ik graag nog iets over wat ik nog wil zien: dat geeft me een reden om terug te komen. Volgend jaar misschien?

Mijn nieuwe ticket kost wat extra geld, ik zie dat maar als een investering in het spoor, en alles wat ik gepland had - zelfs de OV app van Bern al op mijn telefoon geladen, gisteren nog oortjes gekocht om in de trein de podcast van het Klee Zentrum te beluisteren, maar met de wijsheid van La Fontaine - ik voel me een kruising tussen de zingende schoenmaker en de schildpad - geniet ik van de voorpret van (nieuwe) plannen maken.

Mijn trein is TGV-Lyria, een "dubbeldekker" en ik heb fijn een plekje boven bij het raam zodat ik het beste uitzicht heb. Pittoreske dorpjes, bloeiende zonnebloemen, heel veel kleuren groen. Ik heb woorden en beelden tekort om het landschap te beschrijven.

In mijn jeugd - wat klinkt dat oud - was Orangina een drankje dat je alleen in Frankrijk kocht in zo'n speciaal flesje. De standaard fles die ik gisteren uit de automaat haalde, blijkt in Nederland statiegeld te hebben. Je kunt voor 90 euro op en neer met de trein naar Parijs, dat kan dus gratis als je in Frankrijk flesjes koopt en inlevert in Nederland, ongeveer 600 flesjes dus 4 of 5 lege koffers van 80 liter...maar hoe krijg je die in je eentje de trein in ? En hoe lang doe je over het opdrinken van 300 liter water of frisdrank?

Ik heb de keuze tussen paar uurtjes in Basel, Olten of Zürich: waar zal ik uitstappen vandaag? Wordt het een park of terras met een boek? Uitgebreid uit eten? Of zijn er nog musea die ik graag wil zien. Even voorbij Dijon dwaal online door de collectie van het Kunsthaus Zürich - daar hangt Paul Klee ook - en is ook nog eens tot 20:00 geopend.

Basel is een fijn station en ik ken er de weg. Er gaan genoeg treinen richting Zürich, dus scoor ik in alle rust bratwurst met mosterd en kartoffelsalat. Lekkere picnic in de trein terwijl in het gesprek naast me vooral dadam papa tatata tadamtadam bam wordt gesproken - twee jonge musici werken aan hun nieuwe nummer. In Olten moet ik overstappen, het melodietje waarvan ik maar een stukje ken blijft hangen in mijn hoofd.

2 Zürich
Ik kom om drie uur aan in Zürich en heb snel de bagage kluizen gevonden. Mooi station ! Ik heb het idee dat sinds de komst van Google Maps en het toenemend online boeken van entreetickets en ov-apps ertoe hebben geleid dat er minder informatie en kaarten / richtingaanwijzers rondom stations te vinden zijn. Ik realiseer me dat mijn databundel in Zwitserland niet beschikbaar is - geen EU - en ik ben vergeten om in Frankrijk een off-line kaart te downloaden. De Wifi van SBB is daarvoor te zwak. Ik heb geen idee waar het Kunsthaus is en laat alle plannen los.

Het is te warm - iets meer dan dertig graden - en erg druk met shoppende mensen aan de centrumzijde. Ik zie een ondergrondse winkelgalerij waar ik vast water kan scoren en het wat koeler is. De galerij voert onder het station door en ik zie een bordje Landesmuseum. Niet wat ik zocht, wel wat ik zoek : even vluchten voor de hitte in een museum.

Het blijkt een museum vol artisanaal handwerk in een gebouw waarvan elke kamer andere veelal houten plafonds , lambrisering, schilderingen, bijzondere vloeren van hout of tegels, zuilen, doorkijkjes, al gauw loop ik te dwalen door een caleidoscopische gebouw dat niet alleen qua gebouw, maar ook qua collecties bijzonder divers is.

De meeste kunstvoorwerpen zijn niet mijn smaak, maar ik heb veel waardering voor het handwerk. Vorig jaar heb ik tijdens mijn reis meerdere workshops gevolgd en dan ervaar je dat ook Folk art vraagt om oefening en toewijding - logisch dat in verschillende culturen goede ambachtslieden tot levend cultureel erfgoed zijn benoemd. De zalen van het museum staan vol - en in iedere zaal zijn wel meerdere verhalen te vinden. Een enorm tapijt laat een belangrijk verdrag zien dat Louis XIV tekende in de Notre Dame in Parijs. Leuk lijntje met gisteren. Folk art is ook een verhaal over identiteit, over de historische verhalen, al dan niet gemythologiseerd, en leeft elke generatie in een nieuwe expressie vorm voort.

Tijdens mijn dwaaltocht kom ik ook bij de zalen die de Zwitserse geschiedenis vertellen. Grappig genoeg begin ik bij de 21e eeuw waar het gaat om autonomie en ik 100/120 scoor in een quiz over de relatie tussen Zwitserland en de EU. Ik realiseer me dat ik nauwelijks iets weet over de geschiedenis van Zwitserland - nooit in verdiept -. Toch een land dat al vroeg een federatieve republiek is geworden en die naar eigen zeggen de eerste representatieve democratie was. De rijkdom van Zwitserland door de eeuwen heen laat zich zien in de verfijnde kunstobjecten.

Uit het raam zie ik luifels en barretjes staan op de binnenplaats van het enorme complex. De poort blijkt open en entree is gratis. Vanavond blijkt de eerste avond te zijn van vijftig dagen muziek, dansvloer, terrassen en foodtrucks te zijn.

Ik drink wat en verlaat het terrein. Achter het kasteel ligt een park - mensen zitten op muurtjes langs de rivier, even verderop springt iedereen - jong en oud, vanaf de brug of via een trapje, er ook in en laat zich meedrijven met de stroming. Als ik terugloop door het park zie ik een leeg bankje - een monumentje voor Willem Baumgartner, de eerste muzikaal leider van het Zürich's studentenkoor. Leuk lijntje naar morgen.

Ik keer terug naar het station. Doe wat inkopen en sluit mijn dagje Zwitserland af met een biertje in een café/bistrot op het station. Mijn coupé deel ik met een moeder en twee kinderen uit Slowakije. Aangenaam gezelschap en samen genieten we van het uitzicht. De treinsteward brengt ons nog chocola gevuld met rum - daar zullen we lekker op slapen. We denken onze dekens niet nodig te hebben, maar krijgen de airco niet uit en het is echt beetje koud. Wel slaap ik als een blok. Morgen verslapen is geen probleem: Budapest is het eindstation.

https://www.landesmuseum.ch/en

Treinen door de bergen:

https://youtu.be/BSRABcU0dY4?si=WuX8SuHDiXBBy40U

Geschreven door Tobia