1 Sevdahlinka
2 International Folklore Festival

1 Sevdahlinka
De lucht is grijs en de temperatuur gezakt naar graad of 25. Ik maak een uitgebreid ontbijt en werk mijn blog bij. Even viool studeren en als tegen het middaguur de zon doorbreekt ga ik op pad. Langs de Miljacka loop ik naar het Nationaal Museum. Je oriënteren in Sarajevo is super simpel: ofwel je neemt de tram die één route rijdt, ofwel je volgt de rivier, waarlangs een voet-fiets-step-wandelpad loopt.

De schildpadjes in de botanische binnentuin zie ik niet. Zijn ze er niet meer of is het te koud? Ik bezoek het etnografische gedeelte die dit jaar wel open is. Er is een kleine expositie over Sevdalinka. Het vertelt iets over de oorsprong en de vier periodes van de Sevdah.

De eerste schriftelijke bron stamt uit 1574. De prins van Split rapporteerde aan de senaat in Venetië - tijd van de Italiaanse bezetting dus - over een Turkse jongen die verliefd werd op Marija uit Split. Ze ontmoeten elkaar op de markt waar hij een Slavisch liefdeslied zingt. De liefde krijgt geen kans : haar ouders sturen haar naar een klooster.

The Turk's rosewater
Smells sweetly
But the girl is prettiger
Prettiger than the rose
And I, the Turk, am dying for the girl
For the girl, a gentle dove!

The Turk had wax
It was selected
But the girl was paler
Than the wax itself
And I, the Turk, am dying for the girl
For the girl, a gentle dove!

The Turk had sweet honey
Sweet, too sweet
But the girl's words are
Sweeter than honey
And I, the Turk, am dying for the girl
For the girl, a gentle dove!

The Turk had a Fiery horse
Like an Acrobat
Even the horse does not have the stature
Like the girl
And I, the Turk, am dying for the girl
For the girl, a gentle dove!

Eind 19e, begin 20e eeuw worden volksliederen, waaronder de Sevdahlinka, verzameld en opgetekend. Ze worden veelvuldig gezongen aan het hof en voor de Bosnische elite.

Vanaf 1980 wordt de Sevdahlinka echt populair door TV uitzendingen van TV Sarajevo. Tot op de dag van vandaag zijn er op de Balkan TV zenders die voornamelijk folkloristische muziek uitzenden. Ik geniet daar elke vakantie van.

Tussen 1992-1995 is er een toename van het aantal mensen dat saz ging spelen. Hedendaagse musici, waarvan Mostar Sevdah Reunion de bekendste is, weten opnieuw een bredere groep te raken met de Sevdahlinka.

Mooie inleiding op de eregalerij die ik gisteren bezocht. Maar om er echt gevoel voor te krijgen moet ik toch dat boekje lezen dat ik gekocht heb. Er is veel over Sevdah en Sevdahlinka geschreven, maar het boekje dat ik heb is het eerste geschreven door iemand die zelf het genre beoefent en uit een familie komt die dit al generaties lang speelt. De melancholie die de analisten als karakteristiek Sevdah beschrijven, ziet hij toch in een andere betekenis dan wij in het westen eraan geven. Het is ietwat vergelijkbaar met fado of levenslied, maar ook weer niet. Gewoon typisch Balkan.

Documentaure over Sevdahlinka
https://youtu.be/RCp8uRkUHsI

Op de eerste etage zijn een aantal stijlkamers ingericht die tonen hoe de elite in de 19e eeuw leefden in Bosnië-Herzegovina.

Meer details zie website museum:
https://www.zemaljskimuzej.ba/en/exhibitions/life-and-culture-urban-populace-19th-century-bosnia-and-herzegovina

Ik slenter nog even door de archeologische afdeling. Er hangt een boot waarvan het hout is gedateerd uit het 6e Millenium voor Christus. Triest word ik van het bordje dat verzoekt om geen muntje of afval in de boot te gooien. Blijkbaar zijn er toeristen die dat doen. Why?

2 International Folklore Festival
Ik vervolg mijn weg langs de Miljacka, een traject dat ik herken van verleden jaar en strijk neer voor koffie op een terras bij de kathedraal direct aan de Ferhadija, de winkelstraat van het Habsburgse Sarajevo. Vanaf zes uur is er een parade in het kader van het International Folklore Festival. De hele maand juli zij er in de stad optredens van allerlei genres, de zogenaamde Bascarsija Noce. Er wordt geschaakt, gewinkeld en koffie gedronken. Ik zit nog maar net of het gaat keihard regenen en in een mum van tijd is het plein en de winkelstraat leeg. De parasols houden me droog. Ik heb geen paraplu of regenjas bij me, überhaupt geen jas ingepakt. Mijn fleece zou nu best fijn zijn, maar die ligt in mijn appartement. Het fijne in Bosnië is dat je lang op een terras kunt zitten, zonder dat de ober komt vragen of je nog iets wilt bestellen. Sterker nog, ik moet veel moeite doen om een tweede koffie te krijgen.

Tegen zessen hoor of zie ik nog niets, en ik zit zo mooi eerste rang. Op facebook lees ik dat vanwege het slechte weer de parade is afgelast. Het is koud, 22 graden - waar is die hittegolf? - en uitgerekend vandaag heb ik mijn luchtigste bloesje aangetrokken. Ik warm me aan het vuur van de eeuwige vlam. In tegenstelling tot de vlam bij het Vredespaleis in Den Haag is dit geen vlam achter glas, maar een vuur in open schaal. Ik troost mezelf met een stuk pizza en börek en tegen acht uur ga ik naar het Bosnanski Kulturnar Center, een cultureel centrum dat staat op de plek van de oude synagoge.

Over het centrum en haar activiteiten:
https://bkc.ba/

Bosnië-Herzegovina is sinds kort toegelaten tot de CIOFF, een internationale organisatie op gebied van Folklore en dit is het eerste optreden in Sarajevo. Een grote variëteit aan kostuums en dansstijlen komen voorbij.

Meer over deze avond en het CIOFF
https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=pfbid0Va2D4C1BWLgAiKkVtR2Y9KfXJ2SSbGY8zFJ1CtpE2ygtFYQy7haykeMpNh4tcyKEl&id=100064428172443

Impressie van de optredens:
https://youtu.be/c08qABpw2Y8

Het is een heerlijke afsluiting van mijn tijd in Sarajevo. Morgen ga ik naar Montenegro.

Geschreven door Tobia