1 Geen Roma-gallerie, wel een begraafplaats
2 De geograaf Jovan Cvijic
3 Eco-activisme in De botanische tuin
4 Prive-concert op Skadarjila

Geen Roma-gallerie, wel een Begraafplaats
Na een kijkje op de overdekte markt Palilulska pijaca - zouden we in Nederland toch ook moeten hebben, geen veel te dure exclusieve markthal als in Rotterdam, maar een markt waar boeren hun producten direct aan consumenten kunnen verkopen - slenter ik door het Tasmajdanpark naar een adres buiten het centrum waar volgens internet en de brochure die ik van Aleksander kreeg het enige Roma-museum van Oost-Europa zou zijn. In een slecht onderhouden grijs woonblok vind ik het adres. Er hangt nog een bordje 'Roma Art Gallery' en er staan nog wat spullen, maar aan de stapel post te zien is die al een tijdje gesloten.

Tegenover de gallerie ligt de Novo Groblje (Nieuwe Begraafplaats) dat zich aankondigt als Openluchtmuseum. Er is blijkbaar een vereniging van museale begraafplaatsen dat - met steun van EU- de monumentale graven onderhoudt. Er is zelfs een route langs verschillende begraafplaatsen. Veel mooie beeldhouwwerken, maar ook oorlogsgraven uit WO I : Italianen, Fransen, Bulgaren, Oostenrijkers en Hongaren. Ook ruimte voor Russische immigranten, burgerslachtoffers van WO II en een deel voor de Azjkenazische gemeenschap.

Herdenken van de doden is in orthodoxe tradities veel meer gebruik dan we in Nederland kennen. Iemand drinkt een borrel bij een graf, op een paar plekken wat mensen met een priester die gebed uitspreekt en veel verse bloemen en kaarsjes.

Gids van de begraafplaats
http://beogradskagroblja.com/pdf_vodic/

De Europese begraafplaatsroute
https://cemeteriesroute.eu/cemeteries.aspx

De geograaf Jovan Cvijic
Aleksandr had me het Tesla Museum aangeraden, maar als geograaf koos ik liever voor het huis van Jovan Cvijic. Niet alleen was hij een prominent geograaf die naamgever was voor alle Karst-gerelateerde geologische en geomorfologische fenomenen.

Hij heeft ook uitgebreid etnologisch-sociologisch-cultureel onderzoek gedaan naar identiteiten en migraties op de Balkan en heeft daarmee niet alleen binnen de geografie, maar ook binnen politiek-bestuurlijk Europa de volkeren van de Balkan op de kaart gezet. Hij was vertegenwoordiger van Servië bij de vredesonderhandelingen in Versailles. Hij heeft daar gepleit om de grenzen van het latere Joegoslavië als grens voor het koninkrijk van Serviërs, Kroaten en Slovenen te hanteren.

Zijn onderzoeksmethode was vernieuwd binnen het jonge vakgebied van de geografie : een mix van natuurwetenschap en sociale wetenschap en vooral heel veel reizen (te voet en te paard). Bijzonder om zijn aantekeningenboekjes te zien. Als hij dan ook nog erelid was van het nederlandse KNAG en een eredoctoraat van de Sorbonne heeft gekregen, daarnaast in een prachtig Art Nouveau huis woonde, dan voel ik me een geestverwant, ware het niet dat hij ook wel erg conservatief was. Niet in de wetenschap, wel in het dagelijkse leven.

Het museum
https://www.tob.rs/en/what-to-see/museums-and-arts/the-museum-of-jovan-cvijic

Biografie
https://www.academia.edu/resource/work/30620486

Balkanoloog, geoloog en geograaf
https://www.academia.edu/resource/work/35911461

Ethological study of Balkan migrations
https://www.academia.edu/resource/work/25509572

De onderzoeksmethode Cvijic: mix van natuurwetenschap en sociale wetenschap
https://www.academia.edu/resource/work/44460826

Eco-activisme in de botanische tuin
Het huis van Cvijic ligt vlakbij de botanische tuin. De meeste bloemen zijn uitgebloeid, maar er is wel een mooie kas - opnieuw EU-steun. Ik wist eigenlijk niet dat die ook naar Servië gaat. - een Japanse tuin en het is er rustig. Een groep jonge kunstenaars-activisten is bezig met een kunstwerk. Vanaf de ene kant laat het zien welke toekomst ze niet willen (vervuild, geïndividualiseerd, niemand op straat) en vanaf de andere kant een toekomst die ze wel willen (groen, mensen die in contact met elkaar zijn). Ze vertellen dat ze de toekomst somber inzien - het is voor hen erg belangrijk dat Servië lid wordt van de EU omdat het land middelen nodig heeft om vervuiling tegen te gaan. Ook Aleksandr sprak al de wens uit tot volwaardig EU-lidmaatschap, maar daarover meer in mijn blog van 19 augustus.

Privé-concert op Skadarjila
Skadarjila is een kleine straat met een rijtje restaurants waar elke avond live-folk-muziek wordt gespeeld. Maar als je op Skadarjila wilt eten, moet je echt reserveren. Ik geniet van wat muziek op een bankje, maar om daar nu de avond door te brengen zie ik niet zitten. Er is één terras zo goed als leeg; het terras van een bar waar je alleen wat kan drinken. Er staan wel vier musici te spelen, dus ik grijp mijn kans.

Als ik vertel dat ik Roemeense muziek op mijn viool speel en mijn leraar een lautar uit Boekarest is, stoppen ze met de Franse chansons en André Rieu -repertoire, maar beginnen ze met Monti en spelen daarna de Roemeense nummers die ze kennen. Het uur dat ze aan mijn tafel spelen sluiten ze af met Servische muziek.

Ze vertellen dat de eigenaar ze niet betaald. Later op de avond spreek ik nog wat andere musici - die elkaar opzoeken als ze even pauze nemen - die ook vertellen niet of slechts betaald te worden. De meesten moeten het hebben van de fooien van het publiek, alleen weet het publiek dat niet. Gelukkig heb ik niet gegeten vanavond en nog zo'n dertig euro aan contant geld bij me. Veel te weinig voor vier musici, maar hé ik kan niet in mijn eentje de wereld redden. Maar wel de oproep doen aan iedereen die ooit nog eens op Skadarjila (of waar dan ook) gaat eten: geef de musici fooi ! (En dan spelen ze jouw verzoeknummers, ze kunnen alles).

Fragmenten uit mijn privé-concert
Kennismaking
https://youtu.be/sYjzgpLCEGQ
Monti
https://youtu.be/ZBFbkQGYbEs
Roemeens
https://youtu.be/K6fAk9Nx8zs
Servisch (lijkt op de Roemeense versie van dit lied)
https://youtu.be/xVLp0Y_Ufn8

Voor wie in Nederland een eerlijk tarief wil betalen:
https://fairpracticecode.nl/nl

Geschreven door Tobia