Na een kop koffie in de passage bij metro univerzitate, wandel ik door naar het piata revolutionei waar bij het memorial renasterii (herdenkingsmonument revolutie) het afdpreekpunt voor de street Art Tour is. Er is vandaag ook een race van electrische karts en op het plein zit de crew van deze race gezellig te ontbijten.

De eerste graffiti in Bucuresti is pas gekomen tijdens de protesten van '89 en de protesten daarna begin jaren negentig. Street art in Roemenië is dus vrij jong. De eerste graffiti werd gespoten met autospuitbussen. Met de opkomst van internet konden ze zien wat voor materiaal je beter kunt gebruiken en vanaf 1998 is er echt sprake van een graffiti-scene in Bucuresti, hoewel veel graffiti van het eerste uur door mensen van buiten Roemenië is gespoten. Vol trots vertelt onze gids dat het Berlijnse collectief 1UP sinds vorige week de stad heeft bezocht en haar sporen achtergelaten. Leuk voor de scène misschien, maar iets moois laten ze niet achter. Het blijft lelijke graffiti.

Pas in 2018, nog maar vijf jaar geleden, vond in Bucuresti het eerste event "urban steps" plaats waarin de trappen van het museum voor hedendaagse kunst (in het parlementsgebouw) zijn beschilderd.

Het monument waar we verzamelde, bijnaam de potatoe, is erg duur geweest. Uit protest hebben ze met een verfkanon rode verf erop gespoten. Veel mensen hebben altijd gedacht dat dat onderdeel van het monument was. Toch heeft het stadsbestuur besloten om bij een recente schoonmaak van het monument die vlekken weg te halen.

Onderweg vertelt de gids over verschillende vormen en technieken van streetart.

Bij het oude Alhambra theater staan we stil bij de eerste mural van Bucuresti. Wat we nu zien is een remake door dezelfde artiest uit 2017. Het origineel dateert uit 2006. Bij restauratie van een land in Bucuresti moet je toestemming krijgen van het ministerie van cultuur, originele technieken en materialen gebruiken en als je ze nog hebt ook originele elementen laten terugkeren. Mijn gids is ontevreden over de traagheid van de restauratie van dit theater. In 1947 hebben de communisten hier al aardig huisgehouden en beelden weggehaald. In de huidige restauratie keren die niet terug, dus is dit nu terugbrengen in originele staat? Op de calea victoriei staat het Novotel op de plek van het oude nationale theater dat in WOII gebombardeerd is (bommen waren bedoeld voor nabijgelegen telefooncentrale). De originele gevel had moeten blijven staan, maar het hotel heeft gekozen een replica neer te zetten.

Achter een gerestaureerd gebouw, waar een van de communistische kranten werd uitgebracht, is een culturele hub gecreëerd - die zijn er best veel in Bucuresti, de kunst is ze te vinden - waar in 2019 tijdens het visual playground festival een Portugese streetartist gevraagd is een mural te maken. Onze gids heeft hem gesproken en gevraagd wat het kunstwerk betekende. Dat heeft de streetartist niet willen vertellen: iedereen mag zijn eigen interpretatie geven. Je eigen levenservaring beïnvloedt wat je ziet. In 2020 heeft een lokale artiest dd garageboxen beschilderd in dezelfde kleuren als de mural.

Wd komen langs het soundbeest dat ik al op straat en in het muzeul d'arta recenta heb gespot. Mijn gids komt niet verder dan de uitleg dat dit beest al jaar of twintig voorkomt. Eerst in zwart wit en later ook in kleur en af en toe met een heel landschap eromheen.

Bij Hotel epoque is een muurschildering van de enige muralist in Bucuresti die niet voortkomt uit de graffitiwereld, maar professor is aan de faculteit of Arts. De titel is Aurora, vernoemd naar de straat (intranea aurora) waarin het hotel gelegen is en verbeeld childhood. Zowel de goede kindertijd als misbruik zijn verwerkt in deze mural.

We komen langs een andere plek waar in 2020 een groep muralisten gevraagd is de muur te beschilderen. Hier krijgen we een uitgebreide toelichting op de symboliek, die voor groot deel ook politiek is. Een van de namen van de graffitiartiestdn is expres nauwelijks zichtbaar: hij is overgestapt naar de wereld van galeries, doet geen graffiti meer, enkel nog murals en schilderijen. In 2020 kon er door corona geen groot festival plaatsvinden, maar zijn er op verschillende plekken in de stad op kleinschalige locaties - de stad ligt vol braakliggende stukjes stad - wel murals met wat foodtrucks of zoals hier culturele ontmoetingsplekken voor de buurt gemaakt, waar kleinschalige evenementen worden georganiseerd en je meestal ook wat kunt drinken. Vlakbij aan de calea grivitei 57 is de hub waar het allereerste street art event van Bucuresti plaatsvond. We gaan er niet kijken omdat we net een pauze hebben gehouden bij de hub van de organisatie van deze tour.

Bij de Academie of Arts is o.a. Brancusi afgebeeld. Geen schildering maar een artiest die gebruik heeft gemaakt van een andere techniek: hij heeft door de pleisterlaag in een patroon te verwijderen de afbeelding van Brancusi gemaakt.

Bij de Academie deelt de gids stickers uit, ook stickers plakken is een vorm van street art en wij mogen meedoen. Maar omdat graffitisuiters graag serieus genomen willen worden door andere kunstdisciplines, mogen we dat niet bij de Academie zelf doen, we mogen ook niet over werk van anderen pakken, zelfs niet over tags. De gids vindt het pleintje voor het Enescu-lyceum een geschikte plek. Ik denk bij mezelf: no way dat ik graffiti-stickers ga plakken op dit pleintje: de beste Roemeense musici, waaronder Mihai, zijn en worden hier opgeleid. Na het pleidooi over respect voor andere disciplines is hier stickeren beetje respectloos, vind ik. Mijn gids blijkt niet te weten wat dit Lyceum is. Voordat ik mijn bezwaar kan uitleggen komt er toevallig een politieagent aanrijden en is de gids als eerste de hoek om en maant ons aan tot doorlopen en vooral niet te plakken.

De laatste stop is bij het vage rommelige pleintje waar ik gisteren naar de duiven keek. Het blijkt de achterkant van een huis van een voormalig president te zijn. Een pand in bezit van de overheid dat ernstig verwaarloosd is. Volgens mijn gids is de graffiti hier echte kunst. Want dit is graffiti met een boodschap. Namelijk de boodschap dat dit pand door de eigenaar verwaarloosd is en gerestaureerd zou moeten worden. Hij is boos op de politicus die hier tijdje terug filmpje heeft opgenomen om schande te spreken over de verloedering die de jeugd hier met graffiti teweegbrengt. Vervolgens is de wet gewijzigd en boete op graffiti verhoogd van 500 lei (100 euro) naar 6000 lei. Die boete hadden we dus kunnen krijgen als de politieagent ons opstickeren had betrapt... Ik vind graffiti nog steeds geen kunst, muurschilderingen wel. En als je met graffiti een boodschap wil meegeven, zet dan geen tag, maar schrijf die boodschap op de muur. Aan het einde van de tour blijkt dat ik de enige ben die deze tour via een app geboekt heb waarin je vooraf betaald. De rest heeft hem geboekt via een andere app als freetour waarvoor je achteraf een fooi geeft.

Mijn gids wist veel, had leuke verhalen, maar gebrek aan respect voor musici en het stomme pleidooi hier op het einde maakt me beetje chag'rijnig. Ok, graffiti in bucuresti is nog jong en moet nog veel leren, maar ze is wel echt overal in de stad. En niet alleen op verwaarloosde panden. Dat is een bull-shit verhaal.

Dan zie ik wie het beeld is: het is Ion Bratianu, niet zomaar een premier, maar een belangrijk persoon in de onafhankelijkheidsstrijd van Roemenië in de 19e eeuw. Revolutionair die qua politieke idealen niet zo ver afstaat van de hedendaagse graffiti-artists... En de beeldhouwer is een oude bekende: Ivan Mestrovic uit Zagreb, van wie ik nog meer werk wilde zien. Met een glimlach vertrek ik weer.

Ik slenter naar de piata univerzitate voor een limonade op het terras. Ik ben moe en wil vroeg slapen. Maar de werkzaamheden aan de Bulevardul Carol I gaan nog altijd door. En echt afkoelen doet het s nachts ook niet.

Over Ion Bratianu:
https://nl.wikipedia.org/wiki/Ion_Br %C4%83tianu

Meer informatie over de streetart:

https://mailchi.mp/e01df86ab1f8/date-contact-artisti-tur-alternativ?mccid=08a639e7ac&mceid=3cc5b5aa85

Geschreven door Tobia