.
.
Fred: Bad Honnef, 31 juli 2019

Er klinkt een niet aflatend gebrom: vrachtschepen, stroomafwaarts snellend en stroomopwaarts kruipend. Het is druk op de Rijn.
We liggen in het jachthaventje van de Wassersportverein Honnef. Gisteren zijn om half twee ’s middags aangekomen. Het ging snel zo stroomafwaarts.
Navigon, de app die ik gebruik als Tom-Tom, geeft allerlei records aan: hoogste gemiddelde snelheid (14,2 kilometer), hoogste topsnelheid (18,3 kilometer) etc.

We vertrokken vroeg - om half negen - uit Koblenz om de drukte van de rondvaartboten te mijden. Na Koblenz waren de oevers vlakker en begon een heel stuk met veel industrie aan beide oevers.
Toen werd het terrein weer geaccidenteerder en ontwaarden we een paar veldjes met wijngaarden.

Intermezzo:
De Rijn stroomt snel, wel vier tot zeven km/uur. In de buitenbochten stroomt het water sneller en in de binnenbochten wat langzamer. Dat is de reden waarom schepen stroomopwaarts het liefst de binnenbocht nemen en stroomafwaarts het liefst de buitenbocht. Hierbij kan je je echter niet altijd houden aan de regel dat je stuurboordwal aanhoudt.
Om dit te regelen hanteert de beroepsvaart een blauw bord aan stuurboord dat ze zichtbaar maken als ze aan de ‘verkeerde’ oever varen.
Ik probeer zo veel mogelijk te anticiperen door de buitenbochten aan te houden. De schepen houden zich niet altijd aan die regel en soms ook wél, maar gebruiken dan weer niet het blauwe bord.
Vooral lastig is het als er twee boten achter elkaar ons tegemoet komen waarvan de voorste de binnenbocht neemt en de tweede de buitenbocht; we laveren ons er wel doorheen.

Het is dus voortdurend aanpassen en niet teveel buiten de vaargeul varen want er kunnen onverwacht rotsblokken liggen.

De Rijn is op sommige plaatsen heel breed en kan zich dan weer versmallen waardoor ook de stroomsnelheid varieert. In de brede stukken kunnen zich eilandjes vormen. Tussen een van deze eilandjes en de rechter oever bevindt zich het haventje waar we nu liggen.


Kaja: Vandaag, 1 augustus 2019, hebben we Bonn bezocht. De rit met de metro, die grotendeels bovengronds reed via onder andere Königswinter en Oberkastel, duurde een half uur. We stapten uit op de Hauptbahnhof en waren al snel bij de Münster Basilika, die momenteel grotendeels in de steigers staat. We konden de kerk dus niet bezoeken, maar wel de bijbehorende kruisgang, bedoeld als oase van stilte in de stad.

Langs de Rijnboulevard - in de Stadtgarten - zagen we opnieuw een boom die we niet kenden. We maakten er een foto van (bloem, blad en vrucht zichtbaar) en hopen dat dendrologe Tity er weer iets zinnigs over kan en wil zeggen.

Uiteindelijk komen we terecht op de Markt en in de Sternstrasse. Op de Markt staat het oude Rathaus, en in het plaveisel ervoor zien we ‘boekbanden’ van messing, willekeurig gerangschikt alsof ze er zijn neergesmeten. Titel en schrijver worden op de band genoemd. Als we wat dichter bij het Rathaus komen ontdekken we een grote plaquette, wederom in het plaveisel, waarop de boekbanden verklaard worden: ze werden er geplaatst ter herinnering aan de boekverbrandingen die op 10 mei 1933 in heel Duitsland hebben plaatsgevonden. Ook op deze markt dus. Zie de foto’s...

Even later lopen we door de Bonngasse, waar we de Namen-Jesu-Kirche in gaan. Het gebouw is sinds 2012 in handen van de Stichting Namen-Jesu-Kirche en het bisdom van de Oud-Katholieke kerk in Duitsland. Het interieur is verrassend licht en kleurig, zeer rococo, en desondanks schitterend, vind ik. Veel goud en zoete kleuren, maar als geheel zeer aansprekend.

De sfeer is open en uitnodigend. Alles wat ik lees en zie - er liggen bijvoorbeeld prentenboeken in de oude biechtstoelen, waarvan ik er één lees (Ente, Tot und Tulpe; van die tulp wilde ik als meisje uit Lisse méér weten) - ademt diepgang en optimisme.

De folder waarin vermeld wordt dat er op donderdagmiddag vanaf drie uur muziek van Beethoven afgespeeld wordt in deze kerk trekt mijn aandacht. Het is donderdagmiddag!

We gaan eerst nog even naar buiten, want het is nog geen drie uur. Het geboortehuis van Beethoven ligt enkele tientallen meters verderop. We lunchen bij een echt Duits café-restaurant - waar de liebe Gäste nog van harte worden aangemoedigd om binnen te roken; gelukkig voelt niemand zich aangesproken - en drinken er Köstritzer Schwarzbier bij.

Na het luisteren naar de muziek van Beethoven in de Namen-Jesu-Kirche wordt het tijd voor ons bezoek aan het toeristenbureau. We hebben al een paar belangrijke bezienswaardigheden van Bonn gezien, maar willen ook de Stolpersteinevraag weer stellen.

Het idee voor het stellen van die vraag - voor het eerst in Koblenz - kwam van Fred. Hij doet graag en onverdroten aan ‘bewustmaking’ en maalt er niet om dat hij zich daarbij soms kwetsbaar op moet stellen. Eerlijk gezegd had ik er wat aarzelingen bij. Zoals in het verslag over Koblenz te lezen is werd zijn vraag eerst niet begrepen maar later goed opgepikt.

Gisteren hebben we de vraag niet hoeven stellen bij het toeristenbureau in Bad Honnef. Het bleek niet nodig, want bij het bekijken van de folders zag Fred er al snel een staan met info over de Stolpersteine die hier zijn geplaatst voor de Joodse inwoners die slachtoffer werden van het Naziregime.

De mevrouw achter de balie vond het fijn dat we er belangstelling voor toonden. We namen een folder mee, en gingen om te beginnen op zoek naar de gedenkplaat die ergens in de buurt te vinden moest zijn ter herinnering aan de synagoge die in de beruchte Kristallnacht in vlammen opging. Het vergde heel wat zoekwerk, deels in de regen, maar we hebben de plaquette gevonden.
Daarna zijn we naar het toeristenbureau teruggegaan en hebben we nog wat extra folders meegekregen. Ze bevatten zo ongeveer alle informatie die voorhanden is over de mensen voor wie de stenen zijn gelegd. Soms is dat bedroevend weinig. Veel stenen eindigen met de tekst ‘Weggevoerd naar het oosten’ gevolgd door drie vraagtekens die aangeven dat men over het verdere lot van de betreffende persoon niets zeker weet.

Terug naar Bonn. In het toeristenbureau daar stellen we de vraag aan een vriendelijke mevrouw, die direct begrijpt waar we het over hebben en zegt dat ze helaas geen gedrukte info voorhanden heeft maar wel een uitdraai kan maken van de gegevens die ze in haar computer heeft.

Na een poosje blijkt dat dat een document van meer dan veertig pagina’s zou worden. Dat wordt te gek. Op de stadsplattegrond geeft ze een aantal vindplaatsen en adressen aan. Ze wijst ons ook op een Gedenkstätte waar we eerder op de dag helaas aan voorbij gelopen zijn. Uit alles blijkt dat ze blij is dat we haar deze vraag gesteld hebben. Het onderwerp gaat haar duidelijk aan het hart en het kost bijna moeite om ons gesprek met haar af te ronden.

Even nadat we het toeristenbureau verlaten hebben treffen we de vijf Stolpersteine voor de familie Levy. Zie foto.

Op 1 oktober aanstaande worden in Warffum de eerste zeven Stolpersteine voor slachtoffers van het Naziregime gelegd. Vijf voor de familie Van der Hal die woonachtig was op Torenweg 2-4: vader, moeder en drie kinderen, en twee voor het bejaarde echtpaar Van der Hal - Bloemendal, woonachtig op Noorderkerkpad 9-11. Vandaar onze buitengewone belangstelling voor dit onderwerp, nog los van mijn persoonlijke motieven en betrokkenheid.

We pakken vanaf de halte Universität und Markt de metro weer terug naar Bad Honnef.
Vanuit de Wadjan bellen we de haven die we voor morgen op het oog hebben, in Keulen.
Daar neemt men geen reserveringen aan. Wel wordt me uitgelegd wat we bij het binnenvaren van de haven moeten doen. Dat komt vast goed dan.

Geschreven door Op.reis.met.de.wadjan