Wat gaat de vakantie toch ineens snel nu. Het is al weer donderdag. Onze laatste hele dag hier in Polen. Vannacht weer even wakker geworden en gedacht "zo... ik heb even lekker goed en lang geslapen" en dan kijk je op het digitale klokje van de tv, die overigens heel de nacht irritant blauw licht uitstraald, en zie je dat het pas 01:40 is. Dus omdraaien en weer verder trachten te slapen. En dat lukte ook nog voor ons beiden. En dan hoor je ineens naast je "het is al 08:20 uur". En dan ga je met je duffe kop uitrekenen hoeveel tijd je nog hebt om beneden in het hotel te kunnen ontbijten, nadat je eerst nog even een hete douche hebt genomen. Gelukkig hadden wij nog genoeg tijd en hebben weer heerlijk ontbeten. Die koffie is echt heel goed hier. Die tap je van een bonen apparaat. Na het ontbijt hebben wij ons klaargemaakt voor een bezoek aan het concentratiekamp Gross-Rosen. Bij elk Riese-project waar wij zijn geweest, werd gesproken dat de meeste dwangarbeiders van dit kamp vandaan kwamen. Gross-Rosen stond ook bekend als één van de meest verschrikkelijke concentratiekampen. Vanwege de zware dwangarbeid die moest worden verricht. Vlakbij zat een graniet groeve. Zij moesten met een groot blok graniet op hun schouder 2 km lopen om het dan neer te gooien, zodat anderen het op een bepaalde manier neer moesten leggen. Hierna moesten zij weer terug rennen voor de volgende. Viel je onderweg, dan werd je of afgerammeld of gewoon gelijk doodgeschoten. In dit kamp kwamen de gevangenen uit 23 Europese landen

Wij reden vroeg weg bij het hotel. De temperatuur was inmiddels al 29gr. Het was doodstil overal waar wij reden. Misschien nog wel stiller dan op een zondag. Het was hier een "feestdag", genaamd Sacramentsdag.
Wij reden over een heerlijk nieuw geasfalteerde weg en ik zei nog tegen Elsa "zo, dit is pas een lekker weggetje om te rijden hè ". Ik werd er gewoon vrolijk van met dat heerlijke bochtenwerk. Af en toe net een rally race. En had ik dat maar niet gezegd. Twee minuten later reed ik bijna op asfalt wat zo voor het maanlandschap kon doorgaan. En dan geeft je TomTom 90km/u aan. Nou, echt niet. Weer even verderop gingen wij een splinternieuwe snelweg op. Super strakke weg en doodstil. Deze snelweg was bekostigd met Europese gelden. Na ongeveer 40 minuten rijden waren wij op de parkeerplaats. Na betaling van 3 Zloty (€0,70) voor het parkeren en 6 Zloty voor de film, liepen wij het kamp op. Allereerst betraden wij het voormalige casino van de Gestapo. Hier zit nu een klein museum, een maquette van het kamp en een bioscoop. Aangezien wij kaartjes hadden voor de film, gingen wij naar binnen. Speciaal voor ons werd de Nederlandse versie aangezet. Dit was met Nederlandse voice-over en uitleg. De dame van het museum gaf aan dat velen moeite hadden met de voice-over, maar wij hadden al gauw in de gaten dat als je niet naar het beeld keek, waar je overigens een overlevende zag vertellen, dat je de Nederlandse voice-over goed kon volgen.
In de film sprak een overlevende hoe hij en de anderen bij het maken van de granaat en kogelhulzen er voor zorgde dat de diameter iets te groot was en het kruit half was gevuld. Niemand zou weten wie het had gedaan, dus niemand kon worden gestraft.
Ook vertelde een overlevende dat op een gegeven moment een jonge Russische officier hem op een dag in het kamp aansprak en zei dat hij was bevrijd en of hij deze officier het kamp wilde laten zien. Hij toonde de officier een barak waar hij vaak op de begane grond kwam. En toen kwamen ze op de volgende verdieping. Hier was de gevangene zelf nooit geweest. Zij stonden met hun voeten/schoenen in een laag van een paar centimeter urine en stront. Overal, ook op de grond, lagen uitgemergelde naakte mannen. De meesten van hem waren al dood. Sommigen deden hun ogen open en de officier ging spontaan overgeven. Waarschijnlijk ook door de lucht.
Een andere man vertelde dat ze het er natuurlijk tijdens de gevangenschap met elkaar over hadden, dat als zij ooit bevrijd werden dat zij dan wraak gingen nemen op de Duitsers. Maar toen deze man en vele anderen bevrijd waren, was alleen de vraag "hoe kom ik aan eten en zie ik mijn familie weer terug". Een vriend van deze man is wel op wraak uitgegaan en heeft diverse Duitsers vermoord en is door de Amerikaanse MP op de opsporingslijst gezet voor moord.
Weer een andere man vertelde dat ze altijd een paar dagen wachtten met het aangeven dat er weer iemand was overleden, zodat zij zelf wat meer eten kregen. Maar het was zelfs zo erg dat sommigen van hen gewoon rauw mensenvlees aten. Kun je nagaan hoe ver het met je moet zijn om deze beslissing te nemen. Verschrikkelijk gewoon.
Na de film, waarvan wij het meeste wel wisten over het Riese-project, liepen wij, nadat wij nog even een expositie over de hele opbouw van het Riese-project hadden bezocht, door de poort van het kamp met de bekende tekst "Arbeit Macht Frei". Op het kamp staan de meeste barakken er niet meer, maar wordt wel uitgelegd welke barakken belangrijk waren of een bijzondere functie had. Natuurlijk had je ook hier een barak waar degene zaten die extra aandacht nodig hadden zoals vluchtgevaarlijke en recalcitrante. In dit kamp werd kennelijk ook gesport door zowel de kampbewakers als de gevangenen. Boksen en voetbal was hier het voornaamste. Wij begrepen alleen niet waar zij, de gevangenen, die energie vandaan haalden. Kennelijk was er één bokser die van alle Duitsers won. Ook liet men het trieste verhaal zien van een familie waarvan de vader en 3 zonen gevangen waren genomen. De vader werd al gauw overgeplaatst naar een ander kamp en is nooit meer terug gekeerd. Één van de zonen werd ook overgeplaatst naar een ander kamp en is daar twee dagen voor de bevrijding omgekomen in de gaskamers. De andere twee zonen hebben de oorlog overleefd.
Achterin het kamp was een apart stuk deel van het kamp. Hier zaten degenen die van concentratiekamp Auschwitz hier heen waren gebracht.
Het is zo vreemd als je steeds op zo'n kamp loopt en dan met die hitte. En dan loop je tegen elkaar te zeggen dat het zo heet is. Wij hebben lichte kleding aan, hebben flesjes water bij ons en een hoedje of pet en... wij kunnen uitrusten wanneer wij willen. Deze mensen hadden niks. Voor de Duitsers waren zij niks. Sommigen hadden nog hun trots en de wil om te overleven. Anderen waren het kwijt. Wat hebben wij het toch goed denk je dan en waarom zou je klagen?

Na het bezoek aan het kamp zijn wij weer terug gereden. Onderweg hadden wij al wat regendruppels en je zag de onweerswolken vormen. Net voor wij naar het hotel gingen, reden wij nog even naar de parkeerplaats bij het parkje van gisteren. Hier zat bij een bankje een cache, alleen hadden wij toen geen tooltje bij ons om de cache te pakken. Dit tooltje was een steeksleutel, want de cache zat in een moer. Tevens roken wij in de auto al de hele tijd een rare lucht. Ik dacht zweetlucht, maar Elsa zei dat dit vast het pakje boter was wat al die tijd in een koeltas zat. En dat bleek zo te zijn. Helemaal vloeibaar dus. Dus gelijk alles wat nog bruikbaar was uit de koeltas gehaald en daarna de rest daar in de vuilnisbak gegooid. Hierna terug naar het hotel gereden. Onze kamer was ditmaal nog niet gedaan, dus deden wij een "do not disturb" hanger aan de deur. Voor die ene nacht hoefde het nu ook niet verschoond te worden. Ik liep nog even naar de bolide om al het drinken uit de koelboxen te verzamelen en naar de kamer te brengen. Terwijl ik op de kamerdeur klopte, kwam de schoonmaakster en vroeg of onze kamer gedaan moest worden of dat wij schone handdoeken nodig hadden. Toen wij aangaven dat dit niet nodig was, vroeg zij of wij wat flesjes water wilden. Kijk daar zeiden wij geen nee tegen. Op de kamer voelde Elsa het bed en viel als een blok in slaap. Ik ging alvast bloggen en hoorde op de achtergrond dat het flink onweerde. Één klap was best hard dat Elsa wakker werd, maar zich daarna omdraaide en verder sliep. Zij was echt helemaal kapot. Wel lekker rustig op de kamer en kon ik lekker doortikken met Radio 10 op de achtergrond. In de kamer is het weer lekker koel en het ruikt heerlijk fris buiten door het weer. Het diner ging vanavond wat anders dan normaal. De twee serveersters waren er niet helemaal bij. Wij werden steeds vergeten. Maar het eten was goed, maar wel veel. Het duurde na de koffie best lang voor weer een serveerster kwam. Toen zijn wij zelf weer naar de bar gelopen. Je zag aan haar gezicht dat ze dacht "oh shit of ach scheisse". Na het tekenen van de bon van 171 Zloty (€40,=) kregen wij weer onze Cherry-Vodka. Hierna zijn wij terug naar onze kamer gegaan. Vanavond gaan wij ons ook nog voorbereiden op de reis van morgen. Maar drie uurtjes rijden en weer overnachten in Duitsland. Onze laatste stop. En de tassen weer inpakken voor twee overnachtingen.
Overigens zagen wij tijdens het eten dat een groep jongeren bij een zaaltje, wat je kennelijk kan afhuren bij dit hotel, karren vol met alcohol naar binnen reden. Wij zeiden tegen elkaar "dat wordt niet slapen vannacht als zij straks gaan feesten".
Op tijd naar bed dan maar en zo veel mogelijk slaap pakken.

Geschreven door ElsSteef