Iets te vroeg gejuicht gisteravond over het bed en het slapen gaan. Wat een verschrikkelijke nacht was dit zeg. Althans voor mij dan en arme Elsa die daardoor ook minder slaap had. Zoals gezegd was ik strontverkouden geworden door de airco van onze bolide die de laatse dagen aardig aan het koelen is geweest. Echter is het goed op mijn keel geslagen, die lijkt wel met schuurpapier te worden bewerkt, en mijn neus. Een loopneus van jewelste en ik krijg dan vaak bijholte ontsteking. Ook geen codeïne bij ons om de (kriebel)hoest te onderdrukken. Dus heel de nacht liggen snotteren, niezen en blaffen.
Op een gegeven moment zijn wij er maar uit gegaan en na een heerlijke hete douche zijn wij naar de eetzaal gegaan voor het ontbijt. Hier hadden wij veel keuze. En de koffie was heerlijk en heet.
Na het ontbijt besloten wij naar de bouwwerken van het Riese-project te gaan. Riese staat voor het Duitse woord reus. Dit was de codenaam van een groot en geheim bouwproject van Nazi Duitsland. In het Uilengebergte. Van 1943 tot 1945 werden de tunnels en ruimtes gemaakt.

Na vele, wederom, hele slechte wegen kwamen wij in Jugowice bij Riese complex Wlodarz (Wolfsberg) aan. Het laatste stuk van deze weg ging over de oude weg naar de grotten en die was met ongelijke planken belegd. Wij stuiterden letterlijk door elkaar en onze bolide vond dit waarschijnlijk ook niet prettig. Zoals eigenlijk verwacht sprak niemand bij de kassa Engels of Duits. Dus zei Elsa "two tickets". Dat snapten ze wel. Na betaling konden wij gelijk aansluiten bij de eerstvolgende rondleiding die gelijk begon. Wij waren samen met een Poolse schoolklas. Nadat wij onze helmen hadden gepakt en op de juiste maat hadden gemaakt, melden wij ons bij de gids. Wij hadden gelezen dat de rondleiding in het Pools zou zijn en er geen gids is die een andere taal machtig is. Het toeval voor ons was, dat de gids Engels sprak en best goed Engels. Voordat wij de grot in gingen, vroeg de docente van de klas of ik van hen een groepsfoto wilde maken. Nou, dat deed ik dan maar even. Niemand wilde lachen op de foto. Of is dat typisch Pools. Buiten was het 23 gr., maar wij liepen met onze dikke vesten de grot in. Het was daarbinnen namelijk maar 8 gr. Ook hadden wij wel goede schoeisel aan en de scholieren liepen op dunne sportschoenen. De vloer staat daar soms deels onder water of er liggen grote plassen. De gids legde in het begin alles eerst in het Pools uit en dan moesten wij naar voren komen en legde hij het in het Engels uit. Nadat dit twee keer was gebeurd, zei de docente iets tegen de gids en de gids begon dus eerst tegen ons in het Engels en daarna in het Pools. Waarschijnlijk heeft zij gezegd dat de leerlingen hierdoor de Engels taal konden leren. De tunnels van de eerste lokatie die wij bezochten kon je zien als een chocoladereep. De blokken van de reep waren de kamers/holtes die uitgehakt waren en de koppelingen van de chocoladebrokken is het gangenstelsel. Een betere uitleg kon je niet krijgen. Na een tijdje te hebben gelopen door de gangen en ik een keer keihard met mijn helm het plafond raakte, kwamen wij bij een water waar twee bootjes lagen. Elsa en ik stapten met wat leerlingen in de tweede boot. Een hulp van de gids stapte voorin en duwde af met zijn peddel. Een paar leerlingen achterin de boot dachten grappig te zijn door te gaan wiegelen met de boot. De hulp was hier duidelijk niet van gediend, stond op, hief zijn peddel de lucht in met een boze blik en zei iets. Hierna was het gelijk stil in de boot. Wij voerden een lage grot in. De hulp trok de boot voort aan een touw welke aan het plafond hing. Na een tijdje kwamen wij op een eindpunt en stapten wij uit.
Op een gegeven moment kwamen wij in een bijzondere ruimte. Hier lagen wat roestige wapens, maar er was iets anders heel bijzonder. Op het plafond zat een ingekerfde schild van de Oekraïense Nationalistische partij, met daarnaast een groot Swastika die tegengesteld was gemaakt en daarnaast een kleine Swastika die wel juist was. Deze tekens waren pas zichtbaar geworden, nadat kleine wortels die door het plafond waren gegroeid en het plafond licht had bedekt, waren verwijderd.
En dan was er nog een groot mysterie die hopelijk binnenkort ontrafeld wordt. Wat is het geval? In diezelfde ruimte viel het op dat achter een wand mogelijk een ruimte zat. Een Poolse bekende tv journalist die geïnteresseerd was in WW Ii was daar met zijn team heen gegaan en had daar in de wand een gat geboord. Echter sijpelde er ineens water naar binnen en men was bang dat men een soort ruimte (opslagtank) zou doorboren die vol met water was gelopen en dat deze plotseling helemaal zou leeglopen en de ruimte in no time onder water zou zetten. Ze zijn toen gestopt. Maar de vraag was wel... waarom zit daar in die muur die ruimte. Inmiddels heeft de journalist na een paar jaar eindelijk toestemming om dit verder uit te laten zoeken en de muur open te breken.
Overigens was deze grot, net als de andere twee grotten die wij verder op de dag zouden bezoeken, nooit af gekomen. Maar eigenlijk weet men ook niet wat nu daadwerkelijk de bedoeling was van het Riese-project. Er wordt wel veel gespeculeerd.

Na dit bezoek reden wij naar de volgende locatie, Riese complex Rzeczka, een paar minuten verderop. Hier wisten wij dat je om een audiotour moest vragen. En deze kregen wij in het Engels. Ook hier weer een helm op en het vest aan. De grot lijkt op de eerste, maar het grote verschil is, dat hier met geluids- en lichteffecten werd gewerkt om te ervaren hoe het was. Wij moesten in een gang staan en het licht werd gedimd. Dan hoorde je een paar Duitsers aan komen lopen, waarbij eentje met zijn helm tegen een metalen hanglamp liep die in de gang hing. Deze lamp bewoog hierop gelijk, alsof er echt tegenaan was gelopen. Hierna hoorde je een paar vrachtwagens aan komen rijden en hoorde je Duitsers schreeuwen dat iedereen uit moest stappen en aan het werk moest gaan in de tunnels. En dan rende er eentje weg, die de lamp kapot maakte, zodat hij in het donker kon vluchten. Hierop openden de Duitse wachters het vuur met het automatische geweer. Dit was dezelfde beveiligings opstelling als de bunkers die wij eerder tijdens onze vakantie hebben gezien. Alle grotten zagen hetzelfde uit qua bouw. Hier zat Albert Speer achter. De bekende architect. Even verderop kregen wij het geluid te horen en de effecten van een bombardement van vliegtuigen die overvlogen. Ook werd ons binnen de V1 getoond en buiten stond een V2 opgesteld. Men had het vermoeden dat hier onderdelen werden gemaakt voor deze langeafstand raketten, maar dat deze nooit vanuit Polen afgevuurd hadden kunnen worden, omdat de afstand tot de doelen te groot zou zijn.
Ook een bijzondere ervaring. Aan het eind van de toer, was een keiharde confrontatie. In de grot stonden in ruime weggehakte hal op vier plekken poppen met het concentratiekamp uniform. Ja, het dunne uniform, waarin de gevangenen in de grotten moesten werken. Ze kregen een bakje soep, 3 stukjes brood en een kop koffie. En daar moesten ze het de hele dag mee doen. Via geluideffecten en verlichting lieten ze van de vier hun werk zien. De één hakte stenen, de ander beitelde stenen weg. Weer een andere boorde gaten en de laatste gebruikte een drillboor. Toen lieten ze horen hoe het allemaal tegelijk zou hebben geklonken. Een herrie van jewelste en tussendoor het geschreeuw van de Duitsers die steeds maar "schneller, schneller" riepen.
En als laatste werd uit respect voor hen die overleden waren een minuut lang stilte gevraagd en daarbij werd een nummer gedraaid en zag je bij de vier poppen, die verlicht werden door een spot, het licht één voor één uitgaan en zag je een kaarsje naast hen ontsteken. Even slikken en kippenvel. Bij het naar buiten lopen werden namen genoemd van slachtoffers. Hierna heb ik nog een herdenkingsmunt gekocht.
Het was nog best vroeg en wij besloten, nu wij toch in de buurt zijn, een derde grot van het Riese-project te bezoeken. Maar eerst hebben wij onderweg wat broodjes en drinken gehaald bij een kleine supermarkt. Bij de derde grot van het Riese-project, Osowka, was een gids die alleen Pools sprak en wij gebruik konden maken van de Engelstalige audiogids. Hier was alleen de grote hal indrukwekkend. Ook werd verteld dat wanneer de oorlog één jaar langer had geduurd, de gangenstelsels allen aan elkaar gekoppeld waren geweest.
En zo kwam vandaag een eind aan onze Riese-project tour. Wat een fantastische beleving en ervaring was dit.
Na het derde Riese project besloten wij nog een cache te doen in de buurt. Deze werd door Elsa al snel gevonden.
Hierna zijn wij terug naar het hotel gereden. Ik was door vandaag behoorlijk beroerd en moe en paracetamol hielp niet. Ik heb in het hotel gelijk een bloedhete douche genomen. In de hoop dat dit iets hielp met de verkoudheid en keelpijn. Nadat ik weer aangekleed was, besloten wij weer beneden te gaan eten bij het restaurant. Het duurde even voor wij werden geholpen, of misschien hadden zij ons niet zien zitten buiten op het terras, maar ik ben naar binnen gelopen en heb de menukaart gehaald en gezegd dat wij buiten zaten. Wij hebben weer heerlijk gegeten. Alleen was het voor mij te veel en besloot ik geen dessert te nemen, maar een bakkie koffie. Elsa nam een coupe ijs. Nadat ik de koffie en Elsa het ijs op had, liepen wij naar de bar om aan te geven af te willen rekenen en het op rekening te zetten van onze kamer. Ditmaal waren wij 123 Zloty (€29,=) kwijt. Bij de bar kregen wij weer een borrelglaasje cherry-Vodka. Deze achterover geslagen en hierna naar de kamer gegaan. Ik om te bloggen en Elsa ging douchen en daarna tv kijken. Of het nu toeval was, maar op de Duitse zender Arte was een Duitse oorlogsmisdadiger aan het woord. En hij ontkende dat er zo veel Joden waren gedood, want zo veel waren er volgens hem niet eens. En... hij had geen spijt om wat hij had gedaan. Hij was in noord Frankrijk betrokken bij het bloedbad van Ascq dat plaats vond op 1 april 1944, tijdens de Tweede Wereldoorlog in de Franse plaats Ascq. Het dorp werd die dag door het 12. SS-Panzer-Division Hitlerjugend overvallen. Bij deze overval werden 86 mensen vermoord.
Vanavond maar weer hopen dat wij kunnen slapen. Morgen weer een mooie dag en gaan wij weer leuke dingen doen. Maar dat is voor morgen. Nu eerst slapen.

Geschreven door ElsSteef