Business as usual. Wassen, plassen, eten in alle rust en vree
Een vol programma voor de boeg met veel kilometers, hier zegt men veel kilo, zo begrijp ik het toch, tenzij dit op mij bedoeld was en niet de afstand.
Nick staat beneden te wachten met de auto van eerste dag, deze is kleiner, maar toch heb ik meer beenruimte.
We rijden oostwaarts. En houden halt aan het monument MONUMENT PUPUTAN KLUNGKUNG. Opgetrokken als herdenkingsmonument voor één van de eerste koningen van KLUNGKUNG, 17 de eeuw,, PATUNG RAJA. Heel veel sterk ik hier op, een aantal diorama's geven een voorstelling van wat feiten en een zeer beknopte uitleg. Men kan het echter niet nalaten het ontstaan van de jonge republiek te verheerlijken. Eveneens door middel van diorama's, de kwaliteit kan niet tippen aan Vredeburg en de verhaallijn hangt met haken en ogen aan elkaar. Zo spreekt met van gevechten door de Compagnie, terwijl de vrijheidsstrijd een strijd is met de Nederlandse overheid.
Voor het volgende bezoek moeten we de straat oversteken. Een politieagent houd het verkeer tegen en helpt oversteken, dan stapt hij naar een motorrijder die met twee handen aan het stuur, een klein plastiek zakje draagt aan zijn duim. De agent neemt dit uit de man zijn handen en bind dit keurig vast op de moto., glimlacht en zet het verkeer terug in gang.
Ik stap door de poort van dit museum/ tempel complex en sla onmiddellijk links af. Voor mij staat een gebouw uit vroegere tijd. De rechtzaal. Hier sprak men recht. Ik beschrijf het als volgt - In Klungkung staat een huis en dat sprak recht over alle gespuis. -
Een huis? Voor me staat een op acht gesculpteerde pilaren rustende dakconstructie. Het beschot is met fraaie tekeningen versiert. Het klimaat laat hier toe dat overheidsgebouwen geen muren hebben, enkel een dak. De temperaturen veranderen naar onze norm nauwelijks, regenseizoen betekent regen, en die valt volgens mij recht naar beneden, zoals de zon.
Gespuis? Afgaande op de tekeningen, moeten hier zware feiten gepleegd zijn. De straffen staan afgebeeld, zonder er doekjes om te winden, ze zijn fraai gedecoreerd, wat ze voorstellen is minder fraai, in Bali wil je niet gestraft worden, alle mogelijke straffen staan afgebeeld. Van verbranding tot doorstoken met Kriss of speer, Hoofd doormidden gezaagd of verslonden door wreedaardige beesten. Ook de tussenvarianten geven blijk van een rijke verbeelding op dit vlak. De ouderdom van het gebouw kon in nergens terug vinden, de tekeningen zijn al een reproductie, de oorspronkelijke schetsen werden weggenomen.
Een volgend "huis" is de vergaderruimte. Ze is omringd door water, nu groen door de algen, het lijkt wel een eiland. Een plaats waar de gemeenschap gezeten is en verhaald of bespreekt. Ze is op zelfde wijze geconstrueerd, de tekeningen in het dakbeschot, onderzijde hellend dak, tonen op eenzelfde wijze het leven van de Balinees.
Zoiets van, zo moet het zijn, zo moet je leven, als tegenpool van wat ik in het andere zag.
Hiervoor moet ik weer wat trappen doorstaan. Maar het loont altijd.
Ik sprak al van tempel, en dat is ook zo, levendige monumenten, zoals op heel Indonesië, zijn nog steeds in gebruik. Voor allerhande ceremoniële festiviteiten. Tijdens de ritten, hebben we heel wat huwelijken gezien, nu ja gezien, je mag niet binnen, je flitst voorbij, maar je ziet mooi uitgedoste mannen en vrouwen, traditioneel gekleed. De vrouwen veel met een last op het hoofd. En de offergaves.
Nog één gebouw te gaan, dit is er een naar onze norm, uitgenomen de trappen natuurlijk, het is een gesloten gebouw.
Op de verdieping is er tentoonstelling van een Italiaanse kunstenaar Antonio Ambron, houtskooltekeningen, en kleur, foto's, beeldhouwwerk. Zijn werk stelt vele Balinese mannen en vrouwen voor in hun dagelijks voorkomen, in poses en niet geposeerd situaties. Ik kan dit zeker smaken. Ik stuur de Italiaanse versie van de historiek door naar zus en schoonbroer in Genua, samen met wat foto's. Hun reactie is, breng maar mee. Maar dat mag niet. Ik wil niet in het eerste paviljoen terecht komen.

We trekken door naar ons volgende rendez-vouspunt, GOA LAWHA. Een tempel gelegen voor een rotswand met een kloof of grot in. Op het moment van onze aankomst is er een ceremonie bezig, mannen, vrouwen en kinderen zijn op de grond gezeten. Ze dragen een wit hemd en op het hoofd een kroon van doek. Onder een soort van baldakijn zit een voorzanger. De woorden waarschijnlijk in het Balinees. Antwoorden doet de massa. Toeristen lopen tussen de gezeten door, ik ook. Wat aanbeden wordt is voor mij onduidelijk, goden of vergoddelijkte incarnaties. Het aanroepen stopt, een priester of helper, stapt op de aanbidders af met een schaal en een soort borstel. Hij dit de borstel on de schaal, die gevuld is met water, en besprenkeld het hoofd van iedereen, ook de handen. Het opgevangen vocht wordt opgedronken.
Men staat recht en gaat door de poort naar zee, waar ceremonie verder gaat. Het kleine plein is nu vrij om te bewegen, ik stap naar voor tot aan de drempel van de grotingang, verder kan niet, wegens ongelovig. Binnen hangen duizenden vleermuizen aan het plafond. Hier en daar maakt er een zich los. Het is één massa en ik ruik de uitwerpselen. Een altaar staat aan de ingang. Alles is bedekt met een laag uitwerpselen, het altaarkleed is vers, maar toch al gezegend door de dieren. Een ton staat naast het altaar, het deksel is zoals alles hier, de ceremoniemeester van daarnet opende het deksel en schept water uit de ton. Gezegend water water dat seffens verder wordt verdeeld in de aanbidders van deze dieren.links voor de grot staat nog een altaar op een verhoogd trapgedeelte, figuur met kop van een vleermuis. Wat of hoe dit tot stand kwam, weet ik niet, ik zoek dit nog uit.
We krijgen dorst van al dat vleermuizengedoe en besluiten aan de overzijde van de straat iets te drinken, koude Cola. Een vrouw komt aangewandeld met een volle plateau op haar hoofd. Geen enkele oneffenheid of trap brengt haar last in beweging. Er staan zelfs flessen op. Jaloers zijn heeft geen zin. Dit is niet binnen ons bereik. Ik hinkel, mank en moet zelfs nadenken hoe ik mijn voet zet. Neerzetten, voet afwikkelen, elke stap weer. Het is een bezigheid op zich, maar het kan niet anders. Mijn inspanningen mag ik gerust een wonder noemen, het zag er niet naar uit dat deze reis kon lukken, Fysiek althans.
Ik sta op en stap wat verder naar een openbaar toilet, het zal één van de laatste keren zijn. Ik bedoel in Bali natuurlijk. Ik heb daar niks over gezegd. Lastig onderwerp,? Neen, niet echt de moeite, je moet wel uitkijken, want veel papier zie je hier niet, water is er genoeg en zeep.
Op sommige plaatsen is dat water via een darm en een smalle douchekop, best handig, maar het kan ook een bak water zijn met een steelkommetje. Absoluut niet handig. Die installaties heb ik altijd vermeden. Ik wil niet rondlopen met een natte broek, ik wil niet buitenkomen als een stomme toerist. En dan begrijp je dat een Sarung gemakkelijker is dan een korte broek.
Ik stap buiten en zie links van me de zee op 20 m met zwart lavazand, wat ik fotografeer. Tijd om verder te gaan.
We rijden door het landschap dat getekend is door de vulkaan die niet van onze zijde wijkt. Zwaar klimmende wegen, die menig WoutvanAertsen in verlegenheid kunnen brengen. Beneden en naast me, kijk ik door het raam naar betoverende uitzichten. Groen in alle variaties die je maar kan indenken en zelfs veel meer dan dat. We stoppen af en toe om een foto te maken, maar het moet snel gaan. Wagens zitten in lage versnelling met hoog toerental om de hellingen te kunnen nemen. We komen aan op een top waar een restaurant staat met uitzicht op vulkaan en vallei, rijstvelden, bananen, papajabomen en noem maar op. Natuurlijk neem ik nog een foto, zelfs meer dan éën. Ik zit in een restaurant type Colmar, eten a volente. Het is niet slecht, maar we aten beter. Buiten enige consternatie, wanneer een vliegende hond wordt opgemerkt die op ooghoogte hangt. Ik neem er wat foto's van , close-ups. Een vrouw wil een foto naast het aan de achterpoten hangend dier. Het is pakweg dertig tot veertig cm groot, de vleugels ingetrokken en als een Sarung rond geslagen. Als het dier plots zijn hangpositie veranderd door met zijn voorpoten te gaan hangen, vraag ik me af wat er gaande is. Ready to take of? Neen , niks van dat, gewoon een hangende plas is het. Ik verwittig de toeriste die meer oog heeft voor de "lenshole" dan voor de " piehole", een ongeluk vermeden. Merci kan er niet, ik had beter..., laat maar gaan.
Betalen, toilet opzoeken en wegwezen. We rijden naar een dorp van stille getuigenis hoe het eens was, waar de tijd bleef stille staan. Inkom verzekert zou ik zeggen. Het dorp is gelegen op een zacht oplopende flank van de berg, diverse plateau herbergen meerdere gebouwen die als een lintbebouwing tegen de hoofdstraat ligt. Hoofdstraat in de betekenis dat hier de verzamelgebouwen staan in hun typische stijl. Platform avant la lettre. Kippen, meestal hanen in korven op de grond, zoals overal worden ze goed verzorgt, de hanen, de kippen zijn er om doen te eten. Thuis heb ik nog een aanzicht kaart, van hoe het was...... De omgewerkte versie van Jean Ferrat in gedachten. Ik hou van het origineel, maar de tekst van Sonnevelds lied doet me altijd wat verpinken.
Tempel PURA BESAKIH , gelegen aan de voet van de vulkaan en op zich een berg om te beklimmen. Gelukkig huurt Paul een shuttle om mij naar boven te brengen, ik voel ik sommige momenten mijn hart pompen in mijn voet, maar dat kan ik nog wel aan. De zwakte van mijn rechterbeen is mijn grootste zorg, ik wist niet dat het zo slecht gesteld was. Mijn achillespees zal hopelijk nog aansterken, rechts is definitief om zeep.
Eens boven kijk ik naar wat me nog te wachten staat, nog heel heleboel trappen, maar ik heb nog kracht in mijn armen en doorzettingsvermogen, als ik wat mechanisch denk dan lukt het wel.
Ik stuw me naar boven en volg de twee gidsen die ik heb, eén gehuurde en één uit vriendschap. Het uitzicht en de kennis dat ik er wel kom sterkt me.
Eens boven, treuzel ik even, alsof ik op adem moet komen. Dat is het niet.
Nu kan ik terugkijken naar wat achter me ligt, een mooi landschap, een oude tempel, de oudste Hindu tempel in Bali, ook de hoogst gelegen. En het einde van een indrukwekkende reis.
Die dank ik niet aan mezelf, maar aan Paul Catteeuw, die een risico nam om me mee te tornen naar zijn land van dromen. Ik wist waar ik aan begon, hij niet echt.
Het impulsieve ja dat ik gaf op zijn vraag bijna een jaar geleden, was er een van uit mijn hart. Dat hart is nu deels gestolen door datzelfde land. Het grootste deel van mijn hart is thuis in Kontich. Dat ik alleen mee kon, is enkel de verdienste van Agnes, van niemand anders.
Ik kan alleen maar dankbaar zijn voor wat ik kreeg, vergoeden is niet mogelijk, ik beheer zulke rijkdom niet, nog voor de ene, noch voor de andere.
Datgene wat ik ontving, is als de bloem, die ik aantrof tussen de muurtjes van deze oude tempel. Een drie koppige bloem, waarvan één je recht aankijkt, het is maar vanwaar je kijkt.

We rijden terug naar Ubud, waar ons hotel is. Onderweg vraagt Nick, de chauffeur of we even bij hem willen komen, hij bezit ook wat kunst.
Wat we daar aantreffen is grandioos en moeilijk te beschrijven.
Ik nam wat foto's zodat ik ook dat later, als ik groot ben, terug kan bekijken.
Hier laat ik me ook verrassen tot een massage met Ginger en papajakuur. Zalig en reinigend.
We sluiten de dag af met een pasta met zalm.
Morgen vertrekken we.

Mijn verhaal zit er op, het lijkt een eeuwigheid geleden dat we vertrokken, maar tegelijkertijd slechts een seconde. Er rest nog een reis terug, die lang zal worden. Niets verveelde me, noch het land, noch minder het gezelschap. Wat blijft is de glimlach, van de mensen hier en op mijn gezicht. Ik hoop dat zo blijven mag.

Geschreven door Chris.op.weg