Het is reeds een traditie geworden. Telkenmale Yayoi en ik een nieuw land betreden zetten we de eerste stap samen, ook toen we in Nieuw-Zeeland van het vliegtuig stapten. We hebben dit nu reeds vijftig keer gedaan en er zullen ongetwijfeld nog veel landen volgen. Nauwelijks een paar passen verder viel me te binnen dat deze reis die nu ongeveer een jaar geleden diep in Afrika begon en zal eindigen in dit afgelegen Nieuw-Zeeland een gelijkenis deelde met de 'reis' van de mensheid zelf. De eerste voetstappen van de mensachtigen waren immers ook gezet in de boomrijke savannen van het Afrikaanse continent, terwijl Nieuw-Zeeland de laatste grote landmassa is op Aarde waar de mens zich ooit vestigde. Het is slechts 800 jaar geleden dat Polynesische oceaanreizigers in kano's op deze kusten arriveerden. Deze mensen - van waaruit later de Maori-cultuur zou ontstaan - troffen een land aan dat in niets leek op wat zij kenden, een mysterieuze en unieke prehistorische wereld.

Nieuw-Zeeland had zich reeds 80 miljoen jaar daarvoor afgescheiden van het toenmalige supercontinent Gondwana en heeft sindsdien een eigen, volledig afgezonderde koers gevaren in de onmetelijke zuidelijke oceaan. Van zoogdieren was er hier toen nog geen sprake en behalve twee vleermuissoorten hebben er zich ook nooit op dit stuk land kunnen vestigen. Het waren vogels die tientallen miljoenen jaren de 'heersers' waren van de twee - vrijwel even grote - eilanden waaruit Nieuw-Zeeland bestaat. Zonder landroofdieren hadden ze niets te vrezen en velen evolueerden tot loopvogels. De moa, de grootste vogelsoort die onze planneet ooit heeft gekend, werd maar liefst 3,7m hoog! Hij werd door de Maori's echter zo fel bejaagd dat hij uitgestorven geraakte. Het was voor Nieuw-Zeeland de eerste trieste kennismaking met deze plots nieuwe soort: de mens!
Niet dat de Maori's gewetenloze vernielers waren, maar het was voor hen in den beginne zeer moeilijk om te overleven. Hun landbouwgewassen die ze hadden meegebracht van hun tropische eilandjes konden hier in dit ruige land waar zelfs sneeuw valt nauwelijks gedijen en ze waren genoodzaakt om voornamelijk te jagen. Het duurde wel even vooraleer ze hier gewassen konden telen, maar toch was hun bevolkingsaantal reeds tot 100.000 aangegroeid toen ze aan de kust een ander mensenras zagen arriveren: de blanke Europeaan!

De eerste (in 1642) was de Nederlandse ontdekkingsreiziger Tasman, maar nadat vier van zijn bemanningsleden waren gedood zette hij er geen voet meer aan wal. Pas 127 jaar later kwam de Engelsman James Cook en door zijn reeds opgedane reiservaringen in Polynesië slaagde hij er wel in om goed contact te leggen met de Maori's. Hij was vol lof over dit nieuwe land en al snel kwamen er op rijkdom beluste Engelsen.
De eersten waren robbenjagers maar die gingen zo fel te keer dat ze honderdduizenden pelsen buit maakten en er na 20 jaar quasi niets meer te rapen viel. Erop volgend schakelden ze over op grootschalige walvisvangst en ze begonnen eveneens op industriële schaal de weelderige bossen neer te halen. Het waren een bende wetteloze bandieten en de Maori's konden hun ogen niet geloven. Zelfs Sydney, aan de overkant van de zee en die toen nog een zeer ruige strafkolonie was, vroeg Engeland om in te grijpen. Pas toen de Fransen sterke belangstelling begonnen te tonen grepen de Engelsen in en maakten van Nieuw-Zeeland een kolonie. De Maori's die dachten dat nu ook met hun belangen zou rekening gehouden worden tekenden het verdrag.
De kolonisten kwamen nu echter met honderdduizenden de natuurlijke rijkdom plunderen en oeroude bossen werden in geen tijd omgezet in grasvelden waar snel zo'n 150 miljoen schapen voor een lucratieve wolhandel moesten zorgen. Toen goud werd gevonden kwamen nog eens honderdduizenden een snel fortuin zoeken. Om zich thuis te voelen brachten de Engelsen konijnen mee waar veel plantensoorten die nog nooit hadden kennisgemaakt met knaagdieren helaas niet tegen opgewassen waren. Veel inheemse diersoorten sneuvelden eveneens door de plotse komst van jagende nieuwkomers zoals katten, honden en fretten. De groei en bloei in Nieuw-Zeeland die zich in tientallen miljoenen jaren geïsoleerd had kunnen ontplooien maakte kort op elkaar voor de tweede keer kennis met een mensenras. De natuur likte haar nu grote gapende wonden.

De verschillende stammen van de Maori's voelden zich behoorlijk bekocht en begonnen samen een oorlog tegen de kolonisten. Gezien zij al wat ervaring hadden met tegen elkaar te strijden waren het geduchte krijgers die hier en daar successen haalden, maar tegen de Britse krijgsmacht waren ze uiteindelijk niet opgewassen en niet veel later werden de overlevenden naar verschillende uithoeken verdreven.
Tot de jaren '50 van de vorige eeuw leefden de twee gemeenschappen vrijwel volledig gescheiden tot de Maori's terug toenadering zochten en zagen dat de blanken ondertussen wel wat veranderd waren en voornamelijk leefden in welvarende steden. De blanken kregen op hun beurt grote belangstelling voor alles wat Maori is, begonnen land terug te geven en opeenvolgende regeringen namen hun belangen ter harte. De Maori's probeerden - zonder hun eigen achtergrond te verloochenen - zich zo goed mogelijk aan te passen aan de westerse maatschappij.
Dit proces van nieuwe onderlinge verhoudingen is nu nog steeds in volle gang. Zo goed als iedereen kiest echter het pad van tolerantie en dat stemt Nieuw-Zeeland hoopvol. Het land dat lang oerconservatief was, heeft nu een progressievere richting gekozen. Het werd zelfs het eerste land ter wereld dat het vrouwenkiesrecht invoerde . Mannelijke kracht wordt er geprezen (dit zie je overigens nog duidelijk gepersonifieerd in het oppermachtige rugbyteam All Blacks met hun fameuze en intimiderende 'haka', de Maorikrijgsdans), maar de nieuwe dynamische rol van vrouwen wordt ook luid toegejuicht. Nieuw-Zeeland heeft zich kunnen losmaken van Groot-Brittannië en is gekomen tot een eigen unieke identiteit die ze zelf 'kiwi' noemen, naar één van hun meest typerende nachtvogels.

De bevolking van dit land, dat negen keer groter is dan België, is ondertussen reeds aangedikt tot 4,5 miljoen mensen, maar tegenwoordig wordt dit in de wereld als zeer dun bevolkt beschouwd. Eén derde hiervan woont evenwel in Auckland, de enigste grote stad van het land en de plaats waar Yayoi en ik arriveerden. Het heeft een mooie ligging, een mild klimaat, een sterke economie, een hoopje wolkenkrabbers omringd door Victoriaanse huizen met tuintjes, lage criminaliteitscijfers, een bevolkingsmix van blanken, Maori's en Aziaten en behoort ook tot de top tien van de best leefbare steden ter wereld. De politieke hoofdstad is echter het veel kleinere en centraal gelegen Wellington.
Na een paar dagen Auckland pikten Yayoi en ik opnieuw een camper op om ook dit land te beginnen verkennen. Net zoals in Australië wordt er aan de verkeerde kant van de baan gereden, maar omdat iedereen dit doet, heeft het geen zin om hier tegen in te gaan. Gewoon niet doen. Nooit zijn we trouwens zo ver van ons huis geweest. Kan overigens moeilijk anders: Nieuw-Zeeland ligt aan de volledige andere kant van de Aarde, ...zelfs de Zuidpool ligt dichter bij België!

Het langgerekte schiereiland Northland (bovenaan het Noordereiland) was de eerste regio waar Yayoi en ik doorreden. Het gebied wordt afgebakend door de zee die op de duinen van de westkust beukt, maar de beschutte baaien en stranden van de oostkust streelt. Northland is op het randje subtropisch en de flora is veel meer te vergelijken met broeierige regenwouden dan met de gematigde bossen zuidelijker in het land. De bekendste boomsoort is ongetwijfeld de kauri die enkele duizenden jaren oud kan worden en alleen hier voorkomt. Als je zo oud wordt en tot dergelijk grote afmetingen komt, moet je als boom een systeem ontwikkelen om de bodem niet teveel uit te putten. De kauri heeft dit opgelost door zijn enorme kruin zo te ontwerpen dat meer dan dertig andere plantensoorten er optimaal kunnen op groeien, die op zich weer een leger insecten aantrekken en die op hun beurt talrijke vogels. Je zou kunnen zeggen dat deze boom aan landbouw doet en zijn moestuin zal gedurende zijn hele leven compost naar beneden doen vallen. Om deze continue bron van voedingsstoffen maximaal op te nemen groeien de wortels van deze kolossale boom net onder het bodemoppervlak (hij hoefde toch niet te vrezen voor trappelende zoogdieren).
Het hout is van superieure kwaliteit en heeft een mooie rechte tekening, iets wat de eerste kolonisten die hier aankwamen reeds snel opmerkten. Gezien Engeland hun eigen bossen reeds volledig hadden gekapt, ontstond hier een bloeiende exporthandel in kauri. Zo snel mogelijk rijk worden was het motto. Toen Charles Darwin met zijn Beagle hier in het plaatsje Russell aanmeerde, schreef hij in zijn daagboek dat deze mensen het grootste uitschot waren die hij in zijn jarenlange omzwervingen op Aarde reeds had ontmoet: wetteloosheid, criminaliteit, vechtpartijen, dronkenschap en prostitutie tierden er welig. Darwin die met zijn briljant analyserende observatievermogen tot de toen compleet revolutionaire constatatie was gekomen dat niet God de wereld had geschapen met de mens er bovenop, maar dat de natuur zelf de scheppende kracht is die alles in haar schoot (inclusief de mens) heeft ontwikkeld. De mens was plots een dier die evolutionair gewoon het geluk had een geniaal brein te ontwikkelen. Wat moet het Darwin hartzeer gedaan hebben om dat verstand hier zo mismeesterd te zien worden, nog door landgenoten van hem trouwens.
Maar er was geen houden aan: in het haventje van Dargaville alleen al werden jaarlijks 37.000 kauribomen verscheept van elk duizend jaar. Pas toen men het laatste stuk bos begon te kappen ontstond plots zo'n massaal protest onder de rest van de bevolking dat men ermee ophield. Het had toch geen zin meer: de bosbouwindustrie had zoals de robben- en walvisvangst door haar manier van werken immers zelfmoord gepleegd. In iets meer dan vijftig jaar tijd was 96% van de ooit zo machtige kauriwouden die voor miljoenen jaren heel Northland hadden bedekt verdwenen. De regio is nu een slaperige plattelandsgebied, het ruige Russel ondertussen een charmant dorp met mooie witte huizen.
De genocide van de kauribossen was voor het bewustzijn van de Nieuw-Zeelanders wel een kantelmoment en momenteel is het land één van de meest ecologisch vooruitstrevende ter wereld. Er wordt niet enkel geprobeerd toekomstige schade te beperken, maar ook geleden schade zoveel mogelijk te herstellen. Yayoi en ik bezochten het Waipoua Forest waar de meeste resterende kauribomen staan. De oudste overlevende boom hebben de Maori's 'Tane Mahute' (heer van het woud) genoemd en is met zijn leeftijd van meer dan 2.000 jaar even oud als onze jaartelling. Om de vruchtbare grond op zijn wortels niet hard aan te stampen mag je er niet dicht bijkomen en zodoende kan je zijn afmetingen op foto niet goed inschatten, maar geloof ons: hij is gigantisch!

Van hieruit zal onze reis door Nieuw-Zeeland verder zuidwaarts gaan en hoe verder je gaat hoe ruiger, ongerepter en spectaculairder het wordt. Het is volgens mij de enigste logische reisroute. Het zal een tocht worden door landschappen die zo de fantasie aanspreken dat het niet te verwonderen is dat ze werden gebruikt werden voor de verfilming van de succesvolle Lord-of-the Rings-trilogie. Sinds de komst van de mens zag het ervoor Nieuw-Zeeland er bijzonder slecht uit, maar het tij is gekeerd en wereldwijd krijgt het nu erkenning als één van de mooiste landen op onze planeet.

Geschreven door KevinYayoiTravel