De Pacific Highway, dat voor de Australiërs zowat het equivalent van de Amerikaanse Route 66 moet zijn, slingert zich noordwaarts langs de kust van de staat New South Wales naar het tropisch warme Queensland. Voor veel Aussies is het de weg naar zon en avontuur en het is in grote lijnen ook de route die Yayoi en ik vanuit Sydney hebben gevolgd. Hoewel je in Australië eigenlijk vanuit de auto reeds kunt genieten van mooie landschappen en dit op zich best wel reeds een ervaring is zijn het voornamelijk de plaatsen waar je even de tijd neemt om te stoppen die u het best de omgeving doen absorberen. In New South Wales hebben we ruw gezegd drie stops gedaan.

De eerste was in de Gondwana-regenwouden om op zoek te gaan naar de koala, één van de meest typerende dieren van Australië. De prachtige tropische bossen zijn vernoemd naar het voormalige supercontinent 'Gondwana' toen alle continenten op Aarde nog aan elkaar vasthingen en verraden daarmee hun ouderdom van vele tientallen miljoenen jaren. Voor de leek zijn de boomsoorten in Australië overigens in te delen in twee categorieën: de eucalyptussen (+-600 soorten!) en de rest. Deze oeroude wouden strekken zich over duizenden kilometers uit langs de oostkust. Hoewel de eucalyptussen een giftig blad produceren is de koala erin geslaagd die van een dozijn soorten te neutraliseren en het diertje kon zich verspreiden over een immens uitgestrekt leefgebied.
Ondanks dat evolutionair succesverhaal werden de koala's plots met uitsterven bedreigd. Het begon toen er ineens een uiterst dominante soort op hun kusten arriveerde: eentje dat op zijn achterpoten loopt en een blank velletje heeft. Hoewel ze al bij al niet met zoveel kwamen hebben ze in geen tijd maar liefst driekwart van de regenwouden vernietigd en omdat ze de pels van de koala best wel mooi vonden schoten ze talloze miljoenen van deze dieren dood. De situatie was in de jaren '20 van de vorige eeuw zo schrijnend geworden dat de koala bijna was uitgestorven en in allerijl werden er enkele uitgezet op het betrekkelijk kleine Kangaroo Island (in het zuiden van Australië) waar de natuur nog niet zwaar was aangetast en zijn lievelingseucalyptussen voorkomen. De koala was op het nippertje gered!
Hoewel Australië over niet zoveel zoogdiersoorten beschikt zijn er sinds de komst van de blanke man maar liefst 17 soorten voorgoed verdwenen, om nog maar te zwijgen over de vele andere dieren- en plantensoorten. Hoe moeten de Aboriginals die zo harmonieus verbonden waren met hun leefmilieu naar deze kaalslag kijken? Hoe gemotiveerd moeten zij zijn om zich te integreren in een vreemde westerse maatschappij die de oorzaak is van deze arrogante ravage van hun land? Zij hebben nooit de 'ladderfilosofie' van de Europeaan begrepen waarin bovenaan God staat en dan achtereenvolgens de blanke man, de blanke vrouw, andere (minderwaardige) mensenrassen om te eindigen met een gradatie van alle andere levensvormen naargelang ze van grote of minder grote betekenis zijn voor het blanke mensenras. Wanneer je op een hogere trede zat, mocht je zonder enige scrupules alles wat je onder u bevond eindeloos ten eigen voordele uitbuiten. De Aboriginals hadden daarentegen een volledig andere benadering. Volgens hen stonden alle levensvormen naast elkaar op een cirkellijn waarbij alles met elkaar was verbonden. Ze hadden overigens ook het vermoeden dat de blanken het moreel niet voelden knagen om de hele wereld te plunderen, uit te buiten en te vernietigen omdat hun christelijk geloof veel meer belang hechtte aan het leven in de hemel achteraf dan aan het tijdelijke aards bestaan.
Wat er ook van zij, veel blanken ( maar helaas nog verre van allemaal!) zijn tot nieuwe ethische inzichten gekomen en zoals ik enkele weken geleden beschreef ('Java en Europa') is de morele vooruitgang van onze westerse beschaving in de laatste halve eeuw duidelijk merkbaar. Hoewel nieuwsberichten je het tegendeel zouden doen geloven is de hele wereld er zelfs pakken op vooruitgegaan: nog nooit is er in de menselijke geschiedenis zoveel diplomatiek overleg geweest, zijn er zo weinig militaire conflicten geweest (hoewel de impact met moderne wapens potentieel veel hoger ligt) en honderden miljoenen mensen beginnen momenteel uit de meest schrijnende armoede te geraken. Ondanks dat de actualiteit nog bol staat van immorele gebeurtenissen is dit in wezen grotendeels toe te schrijven aan een klein aantal mensen. Velen zullen met tegenspreken maar de mensheid is in haar 'mens zijn' erop aan het vooruitgaan, zonder dat ik hiermee ontken dat er nog gigantische pakken werk op tafel liggen.
De toestand van de natuur op onze planeet daarentegen heeft in de laatste 65 miljoen jaar (toen een meteoriet o.a. de dinosauriërs wegvaagde) nog nooit een dergelijke crisis van apocalyptische omvang meegemaakt: al onze ecosystemen staan onder zware druk, dieren- en plantensoorten sterven naar schatting zo'n duizend keer sneller uit dan dat zou gebeuren door natuurlijke selectie, zowat alle rivieren op Aarde zijn ernstig vervuild, zowat alle zeeën zijn quasi leeggevist en veranderd in een plastic soep, de wildernis verdwijnt zienderogen, bijna geen enkele industrie is duurzaam, evenals huishoudens en landbouw, nergens waar er beschaving is, is de lucht nog zuiver, zure regen doet leven sterven op plaatsen waar de mens zelfs amper geweest is en de opwarming van het klimaat zorgt ervoor dat dit alles nog eens onder een veel zwaardere druk komt te staan. Ja, de beschaving is er voor de mens erop vooruitgegaan, maar we kunnen het nog zeker geen beschaafde beschaving noemen. We staan als maatschappij voor gigantische uitdagingen, zeker onze planeet nu nog eens overbevolkt geraakt met mensen die bijna allemaal materiële welvaart nastreven. Aboriginals weten dat wanneer je zeer hard een boemerang gooit het misschien wel uzelf zal uitschakelen wanneer je geen oog hebt voor de gevaren ervan.
De impact die onze westerse maatschappij op onze planeet heeft veroorzaakt heeft bijna niet te overziene proporties aangenomen, maar toch merk ik enigszins beterschap. Na het laatste half jaar voornamelijk in derdewereldlanden te hebben vertoefd valt het me in Australië bijzonder op hoe het bewustzijn in onze samenleving aan het veranderen is. Er wordt zwaar geïnvesteerd in sensibilisering en educatie en dit is de motor tot verandering: hoe je naar iets kijkt, bepaalt immers in zeer grote mate hoe je ermee omgaat. Door hun grote welvaart en een machtige mijnlobby is de ecologische voetafdruk van de Aussies nog bijzonder groot, maar hoewel Yayoi en ik hier nog niet zo lang zijn is het voor ons reeds duidelijk dat de bevolking hier dol is op de pracht van hun land en er wordt koortsachtig gezocht naar oplossingen.
Hoewel koala's bijzonder moeilijk te vinden zijn en de meeste Australiërs er nog nooit één in het wild hebben gezien zijn Yayoi en ik erin geslaagd om er vier te spotten. Hier wel drie dagen voor nodig gehad, maar geen klagen hierover want ze wonen in best wel fraaie bossen. Wanneer je met Australiërs over koala's spreekt, merk je dat ze het diertje als een belangrijk onderdeel van hun nationale identiteit beschouwen en hoewel ze best wel fier zijn op Nick Cave, Kylie Minogue en Nicole Kidman (één enkeling zelf op Crocodile Dundee) beseffen ze dat de koala voor eeuwig en altijd wellicht één van hun bekendste inwoners zal zijn en zou moeten zijn. Het heeft er slecht uitgezien, maar de koala is gered.

Onze tweede stop was zonder meer even interessant. Hoewel ze wat verscholen ligt in prachtig met regenwouden overdekte heuvels hebben we de hippiegemeenschap van Nimbin bezocht. Het was hier dat in 1973 een legendarische festival heeft plaatsgevonden naar voorbeeld van Woodstock in Amerika. Tegenwoordig is het een klein dorp waar de houten huizen versierd zijn met psychedelische afbeeldingen. In de omgeving zijn biologische boerderijen te vinden en verschillende communes. De regio wordt bewoond door nog overgebleven idealisten van toen (de rasechte hippies) en nieuw geïnteresseerden, waaronder zelfs Aboriginals.
De hippiecultuur is eigenlijk zeer plots ontstaan als reactie op een louter materialistische maatschappij waarbij mensen zoveel mogelijk streven naar geld, bezit, status en macht. Ze vonden dat hun samenleving verder teveel werd gekenmerkt door liefdeloosheid, discriminatie, geweld en oorlog. Hippies stonden meer voor vrijheid, spontaniteit, creativiteit, plezier en ecologische idealen. Ze vonden de mentaliteit van de 'kleine burgerij' ook te beperkend en wouden hun eigen geest verruimen, vaak via drugs en/of spiritualiteit. Ze namen afstand van de gangbare maatschappij en sommigen gingen zelfs in aparte grotendeels zelfvoorzienende gemeenschappen gaan wonen, zoals hier in Nimbin.
Hoewel de generatie van toen graag zegt dat ze voor een revolutie hebben gezorgd is dit niet waar: de maatschappij is na de hippieperiode niet drastisch veranderd. Het niet slagen van hun nieuwe idealen is zelfs grotendeels toe te schrijven aan 'zelfverraad'. Bijna alle hippies zijn zelf uit hun beweging gestapt en waren oorspronkelijk er enkel ingekomen omdat ze jong, wild en avontuurlijk waren en ze werden aangetrokken door de goede muziek. Het overgrote deel van hen was rijk opgevoed (Golden Sixties) en gingen uiteindelijk toch voor een carrière en het grote geld. De revolutie is ook niet geslaagd omdat druggebruik te wijdverspreid was en mainstream society is daar fel tegen gekant. Ze waren ook doorsnee genomen te werkschuw om een breed maatschappelijk draagvlak te creëren en er kwamen geen grote leidersfiguren naar boven die alles wat richting probeerden te geven. Kortom, de hippiecultuur is een vroege dood gestorven omdat ze zich afzette van de maatschappij en in de marge ervan ging gaan leven. Net omdat het om een tegencultuur ging, had ze geen kans om slagen. Best wel jammer, want hun idealen zijn eigenlijk best wel nobel en nastrevenswaardig. Voor de liefhebber is Nimbin een toffe plek om wonen en het gaat zonder twijfel over een respectvolle gemeenschap.
Om op grotere schaal positieve veranderingen te bekomen aan de uitwassen van de huidige maatschappij is er echter meer nood aan 'progressievelingen', die niet gaan voor een utopische revolutie van een hele samenleving, maar een opbouwende evolutie. Mensen die de handen uit de mouwen steken en zich inzetten voor sociale en mensenrechtenorganisaties, voor milieu-, anti-discriminatie- en vredesbewegingen. Mensen die niet tegen de huidige maatschappij zijn, maar zich engageren om ze te veranderen. Goede werkers die de politiek ingaan en deelnemen aan het publieke debat. Goede werkers die de economie doen floreren omdat ze weten dat o.a. algemene gezondheidszorg, het gratis onderwijs en de pensioenuitkeringen ervan afhangen. Goede werkers die ervoor zorgen dat bedrijven groeien, niet enkel in winstcijfers, maar ook in sociale en ecologische doelstellingen.
Vaak zullen deze progressievelingen (of 'neo-hippies', want misschien behoren ze toch ergens tot de nalatenschap van de hippieperiode) nog worden afgeschilderd als soft of naïeve wereldverbeteraars of wat dan ook. Maar deze verkeerde opvatting van de zogenaamde 'hard-ones' is als je er wat over nadenkt ronduit belachelijk. Uiteraard moeten we de wereld verbeteren: we hebben er maar één! En wees eens eerlijk. Wie is de hardste? Degene die de gigantische uitdagingen waar we voor staan te lijf durft te gaan of deze die de ogen sluit en in hetzelfde oude versleten (doodlopend) straatje blijft lopen? Degene die pest of degene die de pestkop er durft op te wijzen dat hij het bij het verkeerde eind heeft? De racist wiens gedachtengoed eigenlijk is gebaseerd op angst of degene die zo sterk in zijn schoenen staat dat hij aspecten van zijn eigen cultuur in vraag durft te stellen en openstaat voor andere? Degene die iemand kleineert of degene die iemand doet openbloeien? Degene die veel kan opbouwen of deze die vernietigt? De toekomst zal zonder twijfel (en dit gebeurt eigenlijk nu al) dat deze kritiekspuwers aan de verkeerde kant van de geschiedenis staan.

De derde stop die Yayoi en ik gedaan hebben is een fantastisch voorbeeld dat ondanks de hopeloosheid van een situatie de mens in staat is om het tij te keren wanneer hij er maar genoeg zijn zinnen opzet. Toen we na Nimbin terug aan de kust kwamen zijn we getuige geweest van één van de meest adembenemende schouwspellen op onze planeet: de jaarlijkse trek van walvissen!
Dit was op Cape Byron, het meest oostelijke punt van het Australische vasteland. We wisten dat dit een uitstekende plek was (en het juiste seizoen) en na eerst een groep dolfijnen te hebben zien passeren en enkele grote zeeschildpadden hebben we vanop een hoge rots in vier uren tijd in totaal drie groepen walvissen zien passeren. Het ging om bultruggen, kolossen van 15 meter lang die gemakkelijk te herkennen zijn aan hun lange borstvinnen met dewelke ze soms hard op het wateroppervlak slaan. Het is ook de walvissoort die graag met zowat zijn hele lijf uit het water springt om dan met een enorme splash terug neer te komen. Of zijn gigantische staart laat zien vooraleer hij een diepe duik neemt. Een wonderlijk schouwspel en het heeft geen haar gescheeld of deze schitterende taferelen waren voorgoed van onze planeet verdwenen. Hoewel bultruggen vroeger in grote aantallen voorkwamen werden ze zo massaal gedood dat er op een gegeven moment nog geen 5.000 meer in leven waren. Vandaag zijn ze naar schatting opnieuw met zo'n 70.000 en hun aantal is nog steeds verder aan het herstellen!
Naast ons zagen Yayoi en ik enkele kinderen overlopen van enthousiasme (zoals enkel kinderen dat kunnen!) bij het zien van deze vriendelijke reuzen en we zijn ervan overtuigd dat zij later niet de ambitie zullen hebben om walvissen massaal af te slachten. Wellicht zullen ze ook minder dromen van een denkbeeldige hemel ergens ver weg tussen de sterren, maar van eentje hier op Aarde. Hopelijk worden ze aangeleerd dat daar waar ze worden geconfronteerd met tegenslagen moeilijkheden ze zullen blijven rechtstaan en het pad vooruit kiezen en beseffen dat het tofste aspect van 'mens' zijn misschien wel is dat we grotendeels meester zijn van ons eigen lot. Zij geven hoop voor de toekomst. Voor een hemel die op Aarde ligt.

Geschreven door KevinYayoiTravel