Vanop de prachtige camping Baddou rijdt de uitbater ons per 4x4 tot in de bergen van Tamtattouche op 2100m hoogte.
Als Sam en ik al dachten op zeer moeilijke wegen te hebben gereden dan moeten we vandaag ons oordeel bijstellen, we reden immers nooit eerder in een rivierbedding mét water onderwijl grote rotsblokken ontwijkend 😉 en omdat het onze auto niet is en de mogelijke schade voor rekening van de eigenaar vinden we het héérlijk 😁

Twee kilometer van de zoutmijn stappen we noodgedwongen uit om te voet verder te gaan over een heel smal paadje dat de mannen gebruiken om per ezel de zware zakken uitgehakte stenen naar hun dorp te brengen.
Dat er zout gewonnen wordt aan de kust wist ik al langer maar dat zout diep uit een berg gehakt wordt is totaal nieuw voor me.

Er zijn verschillende zoutmijnen leer ik: witte mijnen waar het keukenzout gewonnen wordt en rode mijnen waaruit zout gehaald wordt voor het vee. De dieren moeten regelmatig zout krijgen anders krijgen ze zieke darmen en gaan ze, zeker in de lente als de gewassen fris groen en dus ook vochtig zijn dood.
Het zout dat via het bergwater naar beneden komt wordt verzameld en bovenop de huizen gelegd om te zorgen dat in de winter de sneeuw smelt en niet ophoogt op het dak.

De mijnen zijn eigendom van niemand en tegelijk van iedereen uit het dorp.
Elke man mag zout ontginnen wanneer hij dat wil. Er is geen baas, er zijn enkel vaste werktijden met name van zes uur 's ochtends tot 12 uur 's middags.
Om de stukken steen uit te hakken gebruikt men een hakbijl bevestigd aan een dunne buigzame steel van populierenhout. Ze zwiepen de bijl letterlijk in de lucht waarna die met enorme kracht en minder menselijke inspanning op de wand terecht komt. Toch blijft het zeer zwaar werk 😧
Ieder brengt, zoals ik al schreef 'zijn' stenen naar het dorp waar in verschillende kleine werkplaatsen de stukken rots tussen molenstenen vermalen worden, het steengruis wordt verwijderd waarna enkel het zout overblijft wat dan door de 'eigenaar' verkocht wordt in de soek of aan winkeltjes.

Ik vraag of het zout duur is gezien het arbeidsintensieve proces?
Ik word haast niet goed als ik hoor dat het zout verkocht wordt voor 5 dirham of 50 eurocent per kilo!!!
Komt hier misschien de uitdrukking ' Hij verdient nog niet het zout op zijn patatten' vandaan? 😦😦😦

Eén van de mannen geeft me een zoutsteen waar ik zeer blij mee ben gezien mijn 'stenenverzamelwoede' 😀
In de plaats geef ik wat geld en weet me geen houding te geven als ik zie hoe dit onmiddellijk eerlijk verdeeld wordt onder de vier mannen en hoe blij ze zijn.
Ik moet me bedwingen om mijn portemonnee niet opnieuw boven te halen, maar besef dat dit dan weer beledigend zou kunnen zijn, pffffff... 😦

Terugrijdend zien we vrouwen met ezels beladen met takkenbossen. Het hout wordt gebruikt in de keuken.
Onze gids reageert verontwaardigd op het feit dat sommige mannen hun vrouwen dit werk laten doen.
Hij zegt dat een bus gas, waarmee ongeveer een maand kan gekookt worden haast niets kost!

Ik reageer niet en bedenk dat ook hier een oordeel misschien te snel geveld wordt en dat er een wezenlijk verschil kan bestaan tussen een gevulde of een lege beurs...
Ik ben ervan overtuigd dat haast niemand in Marokko honger lijdt maar in sommige streken is er echt wel materiële armoede 😕😦😧

Lieve groet,
Xxxbieke en samxxX

Geschreven door Bieke