Afgelopen maanden hebben we in 18 verschillende accommodaties gelogeerd. In de grote stad Ermelo boeken we een tussenstop voor een nachtje. Dat wordt de 19de accommodatie en wel een heel speciale. We komen terecht in een ware Toscaanse villa van Laura en Abe. Aardige eigenaren met een uitzonderlijke aandacht voor detail. Hun ‘Grande Maison’ is adembenemend, van de appartementen voor de gasten tot aan de prachtig onderhouden Toscaans uitziende gazons vol terra cotta potten met citroen planten.
In huis is alles gedecoreerd in dezelfde natuurlijke kleurstelling van beige tot groen- en bruintinten. Ze zijn zelfs zo ver gegaan dat de gekleurde kaften van alle boeken zijn verwijderd om zo alleen de beige kleur van het papier te matchen met het interieur. Heiligschennis voor de boekenliefhebbers.

Het regent pijpenstelen als we arriveren. Abu verwelkomt ons. Hij is de inwonende tuinman uit Zimbabwe en ondanks de zware regen werkt hij in zijn gele regenjas en hoge regenlaarzen gewoon door. Niets is het Afrikaanse personeel ooit te veel.
Hij draagt mijn koffers naar binnen
en onder zijn capuchon vandaan roept hij:
‘Thank you for staying here. We’re getting paid because of you!’

De andere gast in de villa is Katie uit Johannesburg. Ze is iets jonger dan ik en vele centimeters korter. Ze werkt als artsenbezoekster in de hele regio. Haar man bezit een Nederlands paspoort en zij een Engels paspoort. Het is hun meest waardevolle bezit. Ze willen weg uit zuid Afrika. Door de positieve discriminatie heeft hun tiener zoon geen schijn van kans als hij eenmaal is afgestudeerd. De vooruitzichten zijn somber voor de blanke jongeren.
Zo vertelt ze dat alle ervaren blanke piloten zijn ontslagen bij SAA (South African Airlines) om ze te verruilen voor zwarte piloten. ‘Alles wat de ANC regering aanraakt, gaat kapot!’, hoor ik haar zeggen.
Johannesburg heeft ongeveer de allerslechtste reputatie van alle steden ter wereld. ‘Wat kan jij ons vertellen over het leven in Johannesburg?’, vraag ik haar belangstellend.
Komende uur hoeven wij niets meer te zeggen. Katie praat voluit over het leven in zuid Afrika.
‘Wij wonen al heel ons leven in Joburg (de lokale naam voor Johannesburg) en we hebben nog nooit met criminaliteit te maken gehad! Ik ben een keer in mijn leven naar London op vakantie geweest, in het veilige westen, en ik kreeg te maken met een gewapende overval op straat. Een drugverslaafde zette een mes tegen mijn hoofd en ik moest alles inleveren!
Zoveel toeristen vermijden Joburg maar de stad heeft ook leuke plekken en mooie musea. Je moet alleen oppassen en niet ‘s’avonds op straat met je telefoon lopen zwaaien of in de verkeerde wijken komen.’, zegt ze.
Dat is het compleet het tegengestelde met wat ik op internet lees.

Katie rijdt vele weken per jaar in haar eentje door zuid Afrika in haar kleine rode Toyota. Manlief zorgt voor hun zoon als ze onderweg is.
‘Als artsenbezoeker kom ik overal. Ook kom ik vaak in de beruchte townships om daar de lokale apotheker onze nieuwste medicijnen aan te smeren. Ik ben niet bang en dat ruiken de dieven. Dan houden ze wel afstand. Het zijn maar een paar jongens die vinden dat ze moeten stelen. Ik begrijp het wel; ze leven in bittere armoede en zijn kansarm. Ook zij willen een mobiele telefoon en leuke kleding.’

Ik heb van haar begrepen dat voor sommige mensen het heel normaal is om in december een kerstleningen af te sluiten, die je daarna afbetaald met hoge rente. Je moet wel iets doen waarmee je je vrienden de ogen uitsteekt. Om die lening af te betalen moet je natuurlijk weer een nieuwe lening aanvragen. Dit is een van de oorzaken van de ‘poverty trap’.

Waar Katie wel over klaagt is de ‘load shedding’. Dat loopt de laatste weken op tot zes uur per dag zonder stroom.
Katie vindt het onterecht dat de mensen in de sloppenwijken nooit de stroom rekening betalen en vervolgens niet worden afgesloten. ‘Als wij niet betalen, worden we wel afgesloten!’
Een aantal ANC leden zit ook in het Eskom bestuur en in ruil voor stemmen negeren ze de openstaande rekeningen voor de allerarmsten. Zo krijgen ze gemakkelijk heel veel stemmen. De stemmer krijgt ook nog een etensbon ter waarde van 500 Rand en een ANC t-shirt, vertelt ze net als de krokodillen gids.

Verder klaagt Katie dat het grootste deel van de bevolking vindt dat ze recht heeft op van alles. Dat de zwarte mensen vinden dat ze teveel hebben geleden onder de apartheid. Ze denkt dat het nog een generatie duurt voordat de mentaliteit verandert.
De gestudeerde zwarte Afrikanen willen wel verbetering maar zijn enorm gefrustreerd. Zij zien het westen als het beloofde land. Ze zoeken liever werk in het buitenland, zoals Amerika en Canada. Daar willen ze graag goed opgeleide mensen hebben, terwijl zuid Afrika deze mensen zelf hard nodig heeft. De armoedzaaiers, corrupte lui en losers blijven over, zegt ze gefrustreerd.

Maar Katie beseft wel dat ze in Zuid Afrika, volgens Europese begrippen, een laag salaris heeft. ‘Maar we hebben wel wel een heel rijk leven!’ Ze zegt een droomleven te hebben; ze wonen in een kast van een huis met een grote tuin, veel personeel en een zwembad waar ze het hele jaar gebruik van kunnen maken. ‘Dit niveau van leven krijgen we in het westen nooit gerealiseerd. Misschien kunnen we een klein flatje in Engeland kopen. Zelfs op vakantie gaan in Europa is voor ons te duur’.
Dus de Europese paspoorten zullen nog wel even ongebruikt in de lade blijven liggen, vermoed ik.

De eigenaren van de Toscaanse villa hebben zich goed beschermd tegen de load shedding. In de garage staan veel batterijen die heel de dag worden opgeladen. Zodra de load shedding van start gaat, klikt het systeem over op de accu’s en hoeven wij geen Netflix serie te missen. Het is alleen besteed aan de rijken want zo’n systeem kost een flinke smak geld.
Dit is misschien wel ons voorland. Aad wil goed voorbereid zijn en spendeert meer uren in de garage bij Abu en deze felbegeerde accu’s dan in de mooie Toscaanse villa.

Nog 300 kilometer te gaan. We vertrekken vroeg in de ochtend. Koffie drinken we wel onderweg.
De tankstations zijn een lust voor het oog. Het zijn haast moderne winkelcentra met mooie restaurants. Vrienden spreken er af om te lunchen en er wordt zelfs vergaderd door bedrijven. Een beter alternatief is er niet.
Als we de potholes en koeien op de weg even beu zijn, dan verblijven we gewoon een paar uur op zo’n tankstation. Het voelt als een vlag op een modderschuit. Wat een feest!

Graskop is onze eindbestemming voor komende zes nachten. Een klein dorpje, met enkele restaurants, winkeltjes met lokaal gemaakte Afrikaanse kunst en veel verkopers op straat. Ze kijken zo hoopvol zodra toeristen het dorp inrijden. Een grote kans op verkoop van hun macadamia nootjes, houten beeldjes van Afrikaanse dieren en gewoven kleden. We drinken koffie in een leeg restaurantje. De blanke Afrikaanse familie is eigenaar en raadt mij rooibos koffie aan. Dat is gezonder dan decaf koffie. Deze op koffie lijkende drank die gemaakt is van Zuid Afrikaanse rooibos. Het is lekker en ik krijg geen last van caffeine, een geel gebit en hartkloppingen. Ideaal!

De verkopers staan ons al op te wachten bij de uitgang. Ze bieden ons allerlei etenswaar en souvenirs aan. Macadamia nootjes wil ik wel kopen. Deze noten groeien in dit gebied. Een van de gezondste noten voor slechts een paar rand. We hebben tot nu toe nog niets aan souveniertjes gekocht en na enig onderhandelen koopt Aad vier houten beeldjes van de olifant, baboon, giraf en antilope. We kopen het graag, niet voor het hebben van nog meer spullen, maar voor deze mensen is de toerist de enige bron van inkomsten. Liever iets kopen van hen, dan zomaar geld aan hen geven. Voor nog geen 20€ Hebben we vier mooie handgemaakte beeldjes, een kleine bijdrage aan de plaatselijke ontwikkelingshulp.

Graskop is het startpunt van de beroemde ‘Panorama route’. Het dorpje ligt in de bergen en het lijkt of de tijd hier stil heeft gestaan.
Op de Panorama route, een 50 kilometer lange bergweg, is veel spectaculaire natuur te zien. Watervallen, tropische bebossing en hoog rotspunten die uit diepe dalen omhoog steken. De Panorama route ligt in het ‘hoog veld’ op 1500 meter hoogte en het beroemde Kruger park daarentegen ligt in het ‘low veld’ op maar 500 meter hoogte.
Het Kruger National park heeft een oppervlakte van 20.000 km2 en ligt op de grens met Zimbabwe en Mozambique. Het is een van de bekendste wildparken in Afrika waar de ‘big five’ (olifanten, buffels, leeuwen, neushoorns en jachtluipaarden) in grote aantallen rondstruinen door de bossen en over de savannes.

Tussen Graskop en het Kruger park ligt de natuurlijke barrière voor de malaria muggen. In Graskop zitten we veilig op grote hoogte, maar hoe lager we komen, hoe meer risico we lopen in het ‘high risk malaria’ gebied.
Ik twijfel al dagen om überhaupt naar het Kruger park te gaan. De toeristen krijgen malaria tabletten voorgeschreven maar de zuid Afrikaanse bevolking neemt niets in. Slechts een op de 25.000 vrouwtjes muggen brengt malaria over op de mens. Dat is een heel klein risico.
Ik krijg het beste advies van een lokale vrouw waarmee ik aan de praat raak. ‘Wij drinken altijd tonic! Daar zit quinine in en daar houden muggen niet van. Het komt in je bloedbaan en weert muggen af. Wij kunnen echt niet heel ons leven de ziekmakende malaria pillen slikken. Na drie jaar zouden onze nieren het begeven.’
Ik koop meteen een paar flessen tonic om op tijd te beginnen het quinine gehalte in ons bloed op te pompen. En wonderbaarlijk genoeg merk ik dat de muggen mij voor het eerst geheel ontzien.
Met quinine in ons bloed, met muggen spray volgespoten, met citroen olie besprenkeld en hermetisch afgesloten autoramen zijn we dan toch klaar om het Kruger park te bezoeken. Better safe then sorry.

Er loert echter nog een gevaar. Om vanuit Graskop naar het Kruger park te gaan, moeten we dwars door het stadje Hazyview rijden.
Hazyview betekent trouble.
Het stadje staat bekend om extreem hoge criminaliteit. De bevolking is erg arm en ook nog eens erg kwaad. Het gaat om landclaims. Er is een politieke strijd gaande.
Drie maanden geleden is er een Duitse toerist zonder pardon doodgeschoten toen hij onder schot zijn huurauto niet wilde inleveren. Het nieuws heeft de internationale kranten niet gehaald omdat het imago van zuid Afrika enorm schade zou oplopen. Ze hebben het toerisme zo hard nodig.
Ik informeer bij de Alison, de eigenaresse van onze accommodatie, of we wel veilig door Hazyview naar de ingang van Kruger park kunnen rijden. ‘If it’s not under treat, it’s ok!’ Zegt ze.
Wat moet ik daarmee?!
Het doorkruisen van Hazyview vind ik nu een groter risico dan de malaria mug.
Ik hoor haar zeggen;
‘But look out for bad people on the road, who will try to stop you. If you joke with them they will steal your car and belongings. And it’s not safe to drive around after dark’.
Ze zegt dat rood verkeerslicht in Hazyview niet bestaat. Als je voor rood licht staat te wachten en er komen ongure types op je af lopen, geef dan gewoon flink gas.
Op zoveel plaatsen in zuid Afrika wordt sterk afgeraden ‘savonds op straat te lopen. Dat privilege zal moeten wachten totdat we weer in een ander land zijn op een ander tijdstip.

Op weg naar Hazyview zien we alleen maar bosbouw. Het stadje lijkt op het eerste gezicht prima. Ik tel acht patrouilles van politiewagens in de hoofdstraat. Ik zie een mooi winkelcentrum en veel straatverkopers. Nog tien kilometer verder naar de ingang van het park en we gniffelen als we de eerste barrière hebben overleefd.

Het Kruger park is het grootste en bekendste park van zuid Afrika. Het is 322 kilometer lang en 65 kilometer breed. Ongeveer de helft van Nederland. We melden ons aan bij de ingang van het beroemde park. Een enthousiaste begroeting van de ranger:
‘Are you ready for a safari? To see the most incredible creatures on the planet?’

De eerste kilometers zien we weer vele Impala’s. Er staan twee wildebeesten of kudu’s (oftewel gnoes) naar elkaar te kijken, ze zijn gemakkelijk te herkennen aan de donkere vacht en strepen op de flanken. Dan zien we ineens een opstopping van auto’s op de weg. Er staat een gigantische olifant midden op de weg. Hij lijkt niet van plan zich binnen korte tijd te verplaatsen. Niemand haalt het in zijn hoofd om het dier te storen in zijn territorium. Maak een olifant vooral niet kwaad!
Toerisme is het enige dat het wildlife in Afrika veilig houdt. Zelf zien sommige Afrikanen er geen voordeel in om zoveel beschermd land te hebben wat ook op een andere manier geld kan opleveren. Bijvoorbeeld door bosbouw of de bouw van nog een winkelcentrum met zwart smeergeld.

We zetten de motor uit en staren naar de onbeweeglijke olifant. Hij blijft onbeweeglijk midden op de weg staan. Dit kan wel eens lang gaan duren. Je kunt maar één ding doen, wachten totdat de olifant de weg vrij maakt. Aan twee kanten is het verkeer geblokkeerd. Olifanten opjagen heeft geen zin. De auto warmt snel op; in het ‘laagveld’ komt de temperatuur al vroeg in de ochtend boven de 30 graden. Een raam opzetten is voor mij geen optie. Ik zie de muggen op de voorruit naar ons bloed hunkeren. De olifant maakt zich om ons niet druk.

We hadden kunnen weten dat er olifanten in de buurt zijn. We zagen verse gigantische drollen op de weg en een enorme plas urine. Alsof er een waterleiding was gesprongen! Afgebroken takken en grote drollen betekent dikhuiden-activiteit. Na een half uur zeg ik Aad dat dit gekkenwerk is. We starten de auto en draaien als enigen om. De andere toeristen kijken ons aan met een blik van ‘wat een afvalligen’. In de natuur moet je niet ongeduldig zijn.
Toch wordt mijn ongeduld al snel beloond als we even later op de verlaten weg een kudde van twaalf giraffen pal voor onze wielen zien oversteken. Wat zijn dat prachtige elegante dieren met hun ranke benen en lange nekken. Ze staan rustig te eten aan de twijgjes van de bomen. Ondertussen kijken ze vriendelijk onze kant uit, alsof ze toestemming geven dat wij hen uitgebreid fotograferen. We genieten volop van deze dieren in hun natuurlijke omgeving. Ik gniffel bij de gedachten dat we deze mooie kudde voor ons alleen hebben terwijl de toeristen komende uren nog staan te wachten tot de olifant zich besluit te verplaatsen. Het is ‘mating season’, paartijd, en de mannetjes antilopen, bavianen en zebra’s proberen de vrouwtjes met veel vertoon te imponeren.

Ook het hele gebied van de Panorama route is echt van adembenemende landschappelijke pracht. Het is geen wonder dat de provincie Mpumalanga bekend staat als Paradise Country. Met een glazen lift gaan we de kloof in en maken een wandeling door de jungle. Daarna bekijken we het vanuit de hoogte: een grote touwbrug zweeft veertig meter boven de bodem van de kloof en geeft ons een unieke kijk op dit subtropische regenwoud. Vanaf de brug kijken we naar het Laagveld, meer dan 900 meter naar beneden in de weelderige begroeide ravijnen.

Voor elk natuurwonder aan de Panorama route moeten we apart entree betalen. Gepensioneerden betalen de helft van de entree. Alle jonge Afrikanen in de rij voor ons, blijken ineens al de gepensioneerde leeftijd te hebben bereikt. Dat scheelt ze veel rands. Zelfs Aad zegt tegen de kassiere dat ik gepensioneerd ben! Laten we het eens proberen! En ja hoor, voor het eerst krijg ik korting door als 65+ te worden aangezien.
De kassiere maakt het helemaal niets uit. Ze heeft een groter probleem. Load shedding is weer in gang gezet en het betaalautomaat doet het niet zonder internet. De mensen die cash bij zich hebben, mogen naar voren komen, de rest kan in de dichtstbijzijnde stad rands gaan pinnen. Geduld en flexibiliteit zijn noodzakelijk om in Afrika te reizen.

Bij de parkeerplaats zie ik een groep inheemse vrouwen met de echte gepensioneerde leeftijd. Ze voeren een traditionele dans op van de Pebi stam. Ze verkeren helemaal in hun eigen wereld, totaal niet reagerend op voorbijgangers. Het ritme van de trommels maakt dat je wilt meebewegen. Na enige aarzeling, en de schaamte voorbij, sluit ik me aan bij de rij vrouwen en beweeg ritmisch mee op het ritme van de trommels. Weer een groen vinkje erbij op mijn Bucket lijst: ‘dansen met een traditionele Afrikaanse stam.’
Ik voel het ritme door me heen glijden en de monotone zang van de vrouwen maken mijn hoofd loom. Ik zou dezelfde klanken hardop willen mee neuriën. Maar daarmee zou ik de valse noot zijn in dit harmonieus geheel. Ik weet dat dit het beste ontspanningsmiddel is om de wekenlange opgebouwde stijfheid uit mijn lichaam te krijgen. Maar dat gaat een stap te ver. Zij worden dan zeker uit hun trans gehaald om naar die rare hippie uit het westen te kijken.
Ik beweeg nog even door en word als het ware gebaat in hun ritme. Alsof de wereld om me heen even niet meer bestaat. Alsof een groot gemis en leegte van mijn bestaan ineens wordt ingevuld.
Als ik stop wil ik mijn dankbaarheid aan hen tonen. We kunnen geen enkel woord wisselen. Ik doe wat geld in hun fooienpotje, terwijl ik me realiseer hoe onnozel ik ben te denken dat ik deze ervaring kan terugbetalen met wat muntjes. Maar uiteindelijk doet een paar rand hen meer goed dan mijn weeïge sentiment.

Sinds dit weekend heeft heel zuid Afrika zomervakantie voor de komende maand. Massaal gaan Afrikanen in eigen land op vakantie. Ze huren met familie en vrienden de taxi busjes en bezoeken dezelfde bestemmingen als wij. Met z’n allen zitten ze uren opgepropt in de witte busjes. In Europa passen er 9 personen in dit formaat bus, maar in zuid Afrika lukt het om er 17 personen in te proppen. Het lijkt hen niet te deren. Met de ramen open wordt er veel gezongen, luid gelachen zoals alleen Afrikanen dat kunnen en natuurlijk veel selfies gemaakt. De liedjes worden ter plekke bedacht. ‘We gaan met z’n allen naar de waterval!’ hoor ik ritmische zingen in het Engels daarbij trommelend op het dashboard. De Afrikaanse religie is absoluut JOY!

Het huis naast onze accommodatie is verhuurd aan z’n groep vrolijke Afrikanen. Ze komen in twee taxi busjes
aanzetten. De muziek gaat aan en onze ramen beginnen te trillen. Er wordt luid gelachen, gezongen, gebarbecued en gedanst.
Ik hou van rust en stilte en wil altijd vroeg gaan slapen. Ook al is het in cultureel opzicht interessant, ik voel toch een lichte paniek als ik bedenk dat dit wel eens heel de nacht kan gaan duren.
Enkele feestgangers staan voor onze toegangspoort. We lopen naar buiten om te kijken waarom ze naar ons komen. Ze staan groepsfoto’s te maken voor ons huis, wat er vele malen luxer uitziet dan het door hun gehuurde huis. Show off, dat is de nationale hobby.
Het zijn een paar jonge meisjes in precies dezelfde outfit; een wit t-shirt, zwarte zonnebril en een korte kaki broek. Ze dragen pruiken in allerlei soorten stijlen en kleuren. Vooral de westerse look is populair. Stijl nep haar in blond of koperkleur. Ze trekken de pruiken over hun korte Afro kapsels. Kunstwimpers zijn ook een must voor jonge vrouwen. Soms zijn de dikke wimpers wel twee centimeter lang!

Ze verontschuldigen zich en voelen zich betrapt, maar we maken duidelijk dat dat niet hoeft. Het zijn vriendelijke vrolijke meiden. Ze vragen of ik met hen samen op de foto wil, want ze hebben nog nooit eerder met een Europese vrouw op de foto gestaan. Ik moet wel op z’n Afrikaans poseren en niet zo saai rechtop blijven staan. De hilariteit groot.
Ze fatsoeneren mij haar en ik word geacht een kus toe te werpen voor de foto net als zij. Ook zeggen ze me een been omhoog te liften en dan een draai te maken zodat je achterste zichtbaar is. In Afrika zijn achterwerken aantrekkelijk en sexy.
Zij doen het in een handomdraai, voor mij is het haast gymnastiek. Ik hoor van hen dat de vrouwen zelfs implantaten in hun achterwerk laten plaatsen om nog sexier te zijn. Het is duidelijk ‘mating season’ en niet alleen voor het wildlife in het Kruger Park.
In toiletten van openbare plaatsen liggen de voorzieningen klaar. Gratis liggen er dozen vol met condooms, met dikke letters erop geschreven dat condooms beschermen tegen aids/hiv en zwangerschap.
Alison kan er de volgende ochtend meer over vertellen;
‘Ze zeggen dat paren en kinderen krijgen heel gewoon hun cultuur is! Maar dat is niet zo. Ik herinner hun regelmatig aan hun echte cultuur! Dan begin ik hen te vertellen….

‘Er was eens een eenvoudig Zulu meisje en zij kreeg een onwettige kind van een Zoeloe-prins. Ze werd bespot en moest de stam verlaten. Haar zoon hoorde het trieste verhaal later van zijn moeder en neemt wraak als hij volwassen is. Elke ongetrouwde zwangere vrouw of een overspel plegende persoon werd door hem vermoord.
Shaka Zulu was zijn naam!’

De meiden hebben mazzel in 2022 te leven al hoop ik voor hen dat ze meer uit het leven halen dan op hun 17de zwanger te worden.

Geschreven door Touring