De gepensioneerde boeren zijn massaal in Underberg gaan wonen. Ze hebben de boerderijen met koeien overgedragen aan hun kinderen of de regering heeft ze uitgekocht om hun land te transformeren in bosbouw. Dat verklaart de massale aanplant van eucalyptus- en dennenbomen.
Underberg is een klein dorpje aan de voet van de spectaculaire Drakensbergen. De Spar supermarkt in Underberg is modern en smaakvol ingericht. Geen plein met een kerk, maar de Spar supermarkt is in elk Afrikaans dorp of stadje het centrale punt. Hier ontmoet iedereen elkaar en worden de laatste roddels uitgewisseld en wat handel gedreven.
Ook heeft Underberg een aantal gezellig lunchrooms. Daar kan ik boeken uitwisselen. Take a book, leave a book. En zo lees ik steeds gratis nieuwe boeken tijdens de reis en krijgen mijn gelezen boeken weer een nieuwe lezer.
Maar we zijn niet in Underberg om te lezen. Hier is ons startpunt om het tweede Afrikaanse land te gaan bezoeken. Lesotho is een apart land. Het is geheel omsloten door Zuid-Afrika.
Ook is Lesotho, het dak van Afrika, het enige onafhankelijke land ter wereld welke volledig boven de 1400 meter ligt. Het laagste punt ligt op 1400 meter en 80% van het land ligt boven de 1800 meter. De hoogste bergtop Thabana-Ntlenyana ligt op 3482 meter.
Vandaag stappen we terug in de tijd.
Vanuit Underberg vertrekken we met de oude Toyota Jeep van Alan, onze lokale gids, via een onverharde weg naar de beruchte Sani Pass. De toegangspoort tot Lesotho. De grensovergang ligt op 2.865 meter.
Een beetje zenuwachtig maar vooral excited stappen we in de 4x4 van de goedlachse Alan. Het is een verbluffende, steile bergroute over een onverhard pad die Zuid-Afrika met Lesotho verbindt. Kippenvel is gegarandeerd tijdens deze rit. In de vroege ochtend is het al warm. Alan zegt de Afrikaanse airconditioning voor ons aan te zetten en opent vervolgens alle ramen om de wind door de jeep laten blazen. Afrikaanse humor.
De zandweg heeft veel kuilen, die het begrip Afrikaanse massage een andere dimensie geeft. Onze nieren rammelen.
De loodrechte groene bergwanden van de Drakensbergen zijn adembenemend mooi. Ik vergeet zelfs even op de weg te letten.
We passeren twee grensposten. Bij de eerste grenspost verlaten we Zuid Afrika en rijden we acht kilometer al hobbelend door niemandsland.
Het laatste stuk gaat steil omhoog met talloze haarspeldbochten. Daar breng ik de les ‘de controle loslaten’ in de praktijk. Wat overblijft is blind vertrouwen op Alan en de Toyota. We geven ons over. Alan maakt deze klim al 17 jaar zelfs in regen en sneeuw. Toch is hij minder praterig tijdens de huiveringwekkende haarspeldbochten.
We zijn 1400 meter gestegen, de zwaarste klim ooit in zo’n korte afstand.
Vroeger maakten de Lesotho bevolking deze route wekelijks te voet met ezels.
Dan komt de tweede grens is zicht zodra we het plateau van Lesotho bereiken. Alan neemt onze paspoorten mee naar het loket waar we de tweede Afrikaanse stempel in ons paspoort krijgen.
Het waait enorm. We trekken onze jassen aan. In de winter kan het -30 graden worden. Toch wonen er mensen op deze grote hoogte. Het zijn de herders met hun schapen en taaie ezels en ponies.
Ik haal diep adem. We zijn ver boven elke aardse vervuiling. De zee was al goed voor onze longen maar de pure lucht van de Drakensbergen is zuiverder dan zuiver.
De herders komen ons verrassen met een traditionele welkomsdans. Het zijn nog jongens. Tijdens hun pubertijd brengen ze drie jaar lang als herder door in de ruige bergen. Ze rijden op hun ponies, het lokale vervoer in de bergen van Lesotho en hoeden hun schapen. Zij hullen zich enkel in de warme zelfgewoven wollen dekens die ze op hun schouder vastzetten met een enorme veiligheidsspeld. De traditionele Basotho dekens zijn uniek door hun bijzonder opvallende designs. De dekens zijn prachtig, maar voor de Basotho (zo worden de inwoners de van Lesotho genoemd) zijn ze bedoeld om gedragen te worden.
De dekens zijn dik, bijzonder warm, zacht en bieden bescherming tegen de harde wind en regen. Dat spreekt mij wel aan om warm te blijven in Nederland als we het gasverbruik drastisch gaan beperken. Ik zie mezelf niet gehuld in een deken op straat lopen, maar er zijn ook jassen van gemaakt. Ik probeer een Basotho jas en deze zit als gegoten. Het voelt aan als een tweede huid. Ik schaf er eentje aan. Zo draag ik ook een steentje bij aan de lokale economie van deze arme bevolking en verdien ik de jas terug door de verwarming een paar graden lager te kunnen zetten.
Ik geniet volop van hun authentieke levensstijl. Ik ben geneigd overal een foto van te maken.
Dat verklaart waarom ik al weken constant met mijn telefoon in mijn hand loop. Niet om te loeren op social media maar om foto’s te maken. Het is een volle dagtaak. Savonds ben ik bekaf door alle nieuwe indrukken. Zo ook mijn camera, want die maakt overuren!
De tijd lijkt hier echt te hebben stil gestaan. Veel mensen wonen hier nog in kleine ronde lemen hutten met daken van stro. Daar trof ik een oude man met gegroefd gelaat, die net uit zijn hutje kwam. Alan vertelde later dat hij ver in de negentig is en samen met zijn dochter al heel hun leven in de hut woont. Op zijn gezicht ligt een vriendelijke vreedzame uitdrukking. Hij lacht en ik zie dat hij enkele tanden mist. Er ligt een blauwe waas op zijn netvliezen en ik vraag me af of hij blind is. Maar als ik voorstel een selfie met hem te maken, ziet hij onze gezichten op het telefoonschermpje maar al te goed. Hij slaakt een verbaasde kreet en wijst naar zichzelf op het schermpje. Ik laat hem de foto zien en hij kijkt er gebiologeerd naar. Hij vond de foto helemaal te gek!
Dit is Afrika beleven op zijn mooist!
Als ik iets echt een foto waard vind, vinden de locals het heel merkwaardig. Een foto van een ezel, een schaap, hun dekens, een zelfgebakken brood. Ik maak overal foto’s van. Ze kunnen er om lachen en zo genieten we met z’n allen van elkaar.
In de ronde hut is het lekker warm maar doordat er geen ramen zijn is het erg donker. ‘Maak alsjeblieft veel foto’s met je flits, dan hebben we een beetje indoor lighting!’
Humor is universeel.
De weg in Lesotho is verrassend goed, het is gloednieuw asfalt. Het blijkt dat de Chinezen de weg hebben aangelegd….in ruil voor diamanten. En zo kopen de Chinezen langzaamaan ook heel Afrika op.
Alan zet ons weer af, na een spannende en indrukwekkende dag, bij onze auto en gaat uitrusten voor de volgende dag: een reisgezelschap van 56 Nederlanders worden morgen naar Lesotho gereden. Dat wordt gillen!
Na deze indrukwekkende dag komen we vermoeid en door elkaar geschud weer terug in onze boomhut, in de Sani Windows. We logeren hier vijf nachten. Vanuit de boomhut hebben we uitzicht op de golfbaan en de Drakensbergen.
Emelina is de inwonende huishoudelijke hulp in het nabijgelegen huis. Ze is een lieve verlegen vrouw van mijn leeftijd. Ze is meer open dan de gemiddelde hulpjes en ik maak elke dag een praatje met haar.
Ze komt uit een afgelegen dorpje. Haar ouders woonden met vier families en wat dieren in hutjes. Er waren daar geen scholen. Haar ouders besloten naar de stad te verhuizen, in de hoop hun twee dochters naar school te kunnen sturen. Daar vonden ze armoede, chaos en drukte. Maar ze gaven alles op voor scholing voor hun kinderen. Zij en haar zus waren de eersten uit de familie die hebben leren lezen en schrijven. Zelf heeft ze haar enige dochter ook naar school gestuurd. Haar dochter studeert nu zelfs in de grote stad.
Emelina woont al acht jaar in een schuurtje op het terrein van de accommodatie.
Ze geniet van de mooie rustige omgeving en van haar dankbare werk.
‘Here I find God!’, zegt ze geregeld als ze dromerig naar de prachtige tuin kijkt.
De derde dag zie ik dat ze bedroefd kijkt. Ik vraag haar wat er is gebeurd en ze begint bijna te huilen.
Darren, de kleinzoon van haar oude baas heeft het bedrijf overgenomen en heeft zonder enige uitleg haar salaris met een derde gehalveerd. Ze had hem gevraagd waarom ze in plaats van 300€ per maand, maar 200€ kreeg?! Waarop hij slechts antwoordde, als het je niet bevalt, dan vertrek je maar.
Ook wil hij haar huur gaan berekenen voor haar verblijfsruimte waar ze tot nu toe kosteloos woonde.
Ik ben geschokt en wil eigenlijk op hoge poten op Darren afstappen. Maar dat is een risico voor haar. Aad vond hem al een lomperik, een arrogante Afrikaner.
We spreken alle opties door wat ze zou kunnen doen maar niets is mogelijk. Geen ombudsman, geen advocaat, geen contract, geen vakbond, geen stem, geen kans op ander werk.
Het ergste vindt ze dat na acht jaar trouwe dienst, Darren niet eens het fatsoen had om haar met respect te behandelen. Zonder enige uitleg moet ze nu bedenken hoe ze de eindjes aan elkaar gaat knopen. Ze onderhoud met haar salaris haar bejaarde ouders en haar studerende dochter. Ook in zuid Afrika zijn de prijzen enorm gestegen voor de locals. Er zijn al wekenlang grote protesten in het land.
De prachtige natuur blijft ons trekken en de volgende dag rijden we met onze auto weer richting de Drakensbergen. We maken een korte wandeling op 2000 meter hoogte.
Op de terugweg staat er een meisje met een groot koffer in de hand te liften voor de deur van het hotel waar ze werkt.
Dankbaar stapt ze in en rijdt 30 kilometer met ons mee terug naar Underberg. Ze heeft een weekendje vrij en gaat haar zus opzoeken. Meer informatie krijg ik niet van haar omdat ook zij erg verlegen is. Bij het busstation til ik haar koffer uit de achterbak en ze glimlacht dankbaar.
Ik ben geschokt te zien dat haar voortanden helemaal van metaal zijn! Wat een mismaking van haar mooie gitzwarte gezichtje. Hoe kan dit nou?
Later hoor ik dat dit de nieuwe trend is onder sommige jongeren. Niet alleen het vervangen van prachtige rechte witte voortanden in metaal, zilver of goud maar zelfs het verwijderen van de voortanden zodat ze tandloos zijn! Voor de kleinzerige onder ons klinkt het verwijderen van vier boventanden in de naam van de mode een beetje extreem. Toch imiteren deze jongeren een hiphop idool wiens voortanden eruit waren geslagen. Hij liet het zo en zijn fans volgden massaal zijn voorbeeld.
In de townships staat het verwijderen van voortanden onder sommige jongeren zo’n beetje gelijk aan het prikken van gaatjes in je oren of een piercing laten zetten. Het is voor deze tieners nu dus de mode om hun voortanden te laten verwijderen, en het liefst plaatsen ze opvallende protheses van zilver en goud. Dat wordt gezien als een statussymbool.
Geef mij maar het eeuwenoude ideaal van een parelwit gebit en een stralend lach.
We krijgen er lol in. Lifters meenemen tegen alle adviezen in. Gehoorzaam zijn is nooit onze sterkste kant geweest.
Op de verlaten weg, staat tegen alle verwachting in, een man in een keurig pak te wuiven. Hij heeft een koffer naast zich staan. Hij staat oververhit wild te gebaren, gekleed in een keurig blauw pak met witte blouse. Niet de doorsnee arm uitziende lifter die we normaal langs de weg staan. Hij heeft een lichte paniek in zijn ogen. Mijn intuïtie zegt dat hij geen serial killer is. Hij staat al wie weet hoelang in de brandende hitte op deze onmogelijke plek. Aad gaat langzamer rijden en stopt in de berm. Ik zie in de zijspiegel dat hij bezweet en uitgeput naar ons toesnelt. Dankbaar stapt hij achterin en stelt zich voor als Sahid uit Joburg.
De wonderen zijn de wereld nog niet uit. Onze derde lifter tijdens deze reis is de buschauffeur van Kras reizen! Ook blijkt hij voor Oad te hebben gewerkt! Even ben ik sprakeloos ….dus ergens in de binnenlanden van zuid Afrika ontmoet ik zomaar een ex-collega!
‘Oad zie je overal!’ Dat was ooit hun slogan.
Zijn bus had het begeven. Dat verbaast je niets! Hij moest plaatsmaken voor een collega die met een nieuwe bus de toeristen verder gaat rondrijden.
Sahid gaat terug naar Johannesburg, een afstand van 600 kilometer. Het eerste busstation is 30 kilometer verderop en op zondag rijden er weinig taxibusjes.
‘Waar zijn jullie naar op weg?’
We hebben geen doel en Aad besluit hem op het busstation af te zetten. De kilometers vliegen voorbij. Slingerend over de weg om de potholes te ontwijken. Sahid is verrast dat we zo ver willen omrijden, maar voor een collega heb je wat over. En dit sociaal ritje is ook wat waard. We hadden het niet willen missen.
Sahid blijkt ook nog eens de chauffeur te zijn van de 56 Nederlanders die vandaag met Alan naar de Sani pass rijden. Hoe groot is die kans!
Synchroniciteit is een bijzondere ervaring. Maar deze ontmoeting is niet de enige gebeurtenis waarvan we denken ‘dit is wel heel toevallig!’
Zo krijgen we dezelfde dag nog een berichtje van Alwyn Burger, de zuid Afrikaan die in 2012 ons paardenland in Bagni di Lucca aankocht. Het blijkt dat wij in de straat logeren, waar hij ooit heeft gewoond voordat hij naar Italië kwam en ons land kocht! Dat is wel heel toevallig.
Vijf dagen in Underberg voelde als het ultieme relaxen. Even geen lange reisdagen. Veel sociale contacten. Veel avontuur.
Vannacht tot 4 keer toe wakker geworden van het geluid van krijsende ganzen. Een oorverdovende herrie. Maar hey, that’s nature!
Geschreven door Touring