Inflatie

KM 68/1.112 - HM 274/12.064 🌤️24°
Na gelukkig een rustige nacht, verlaat ik de verrassend aangename stad Agilia. Een klein stukje langs het water en dan volgt de autoweg. Met gescheiden rijbanen en daardoor kan ik geen hallo zeggen tegen een fietsfamilie (vader, moeder en 3 kinderen) die ik aan de andere kant zie fietsen; in ieder geval respect voor mensen die zoiets aandurven. Vrij snel kan ik daarna de weg verlaten en volgt een stuk langs verlaten badplaatsjes met een serene rust direct aan zee. Het volgende trajectje langs de autoweg zorgt in ieder geval voor een gelegenheid tot koffiestop. Daarna gaat het off road langs boerenweggetjes. Tegen het einde stuit ik op een afgesloten weg, met een bewaker, dus daar kom ik niet langs. Men is bezig een enorm industrieterrein uit de grond te stampen. Over een zeer stoffige weg volg ik de alternatieve route naar de hoofdweg. Die is voorzien van een robuuste middenberm, zodat ik eerst een eind de verkeerde kant op moet fietsen. Het laatste gedeelte is dan weer autoweg met veel zwaar transport (onderdelen van windmolens). Na een wasbeurt van mijn fiets, eindig ik in het hotel waar ik overnacht.
De overnachtingen zijn best betaalbaar, omdat in het laagseizoen alles tegen bodemprijzen gaat. Voor eten, drinken en diensten is Turkije niet echt goedkoop meer. Bijvoorbeeld mijn koffie met cake vandaag was 8 EUR en ook mijn knipbeurt onlangs was duurder dan in Nederland.
Een goede indicatie voor het prijspeil is de zgn Big Mac index, omdat dit product in elk land hetzelfde is. Reizigers die op de luchthaven van Antalya snel een hamburger willen scoren, zullen waarschijnlijk twee keer met hun ogen knipperen. Een Big Mac-menu blijkt op het Turkse vliegveld maar liefst 20,90 euro te kosten. Ter vergelijking: in Nederland ligt de prijs nog onder de 12 euro.
De consumentenprijsindex (CPI) steeg in november 2024 met maar liefst 48,6 procent ten opzichte van een jaar eerder. Vooral voeding en non-alcoholische dranken zijn flink duurder geworden. Deze stijging werkt dus ook door in de fastfoodsector, waardoor zelfs een simpele hamburger op het vliegveld tegenwoordig een ‘luxeproduct’ lijkt te zijn.
In dit jaar gaat het niet veel beter, want de gemiddelde inflatie in 2025 bedroeg 40 %. Nu vraagt U zich wellicht af, hoe komt dat ? Als blijk van waardering voor uw trouwe leesgedrag, krijgt U van mij een gratis economie-lesje.
De voornaamste oorzaak voor de hoge inflatie in Turkije is het zeer ongewone monetaire beleid dat wordt gevoerd door De Grote Leider. Als president heeft hij veel zeggenschap over de aanstelling van overheidsfunctionarissen en bestuurders bij de Turkse Centrale Bank. De afgelopen tijd heeft Erdoğan veel van de kritische Centrale Bank bestuurders ontslagen en vervangen voor marionetten die naar hem luisteren. Daardoor bepaalt hij in de praktijk nu zowel het overheidsbeleid als ook het Centrale Bank beleid. Iets wat zijn collega-economisch genie in de USA ook graag zou willen, maar daar nog niet is gelukt.
Een belangrijke rol van Centrale Banken is het bewaken van de stabiliteit van de valuta van het land. Om die te beïnvloeden kunnen ze de rente aanpassen om het zo goedkoper of juist duurder te maken om geld te lenen. Wanneer de rente (de prijs van valuta) laag is, wordt lenen goedkoop en kan er dus veel geleend worden om economische groei te stimuleren. Dat is wat president Erdoğan wil en daarom heeft hij de rente steeds verder verlaagd.
Als gevolg van een lage rente wordt er meer geleend en groeit de hoeveelheid valuta in omloop. Meer valuta (inflatie van de geldhoeveelheid) zorgt voor een daling van de koopkracht van iedere eenheid van die valuta. Kortom: door het lage-rente beleid van Erdoğan groeit de hoeveelheid Turkse lira's heel snel, waardoor de koopkracht van de lira daalt en alle prijzen stijgen.
Omdat de Turkse lira door inflatie snel in waarde daalt, wordt het voor Turken duurder om spullen uit andere landen te importeren. De wisselkoers van hun valuta en handelsvaluta zoals de Dollar en de Euro daalt en dus wordt import in die valuta duurder. Hogere importkosten vinden hun weg naar prijzen die consumenten betalen voor deze producten.
Veel Turken gaan tegenwoordig zelfs op vakantie naar het ooit zo gehate Griekenland waar alles een stuk goedkoper is. In restaurants is vaak geen fysiek menu maar een QR code met verwijzing naar een online spijskaart, zodat de prijzen dagelijks aangepast kunnen worden. Een fatsoenlijk diner is in mijn ervaring ongeveer even duur als in Nederland. Die maaltijd nuttig ik vanavond direct aan het strand in een prachtige beach-club.

Geschreven door WillemDeMol